Archiwum Państwowe w Kaliszu jest instytucją o bogatej historii, której początki sięgają 1825 roku, kiedy to zostało utworzone jako wojewódzkie Archiwum Akt Dawnych. Powstanie archiwum miało miejsce przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu, co podkreśla jego znaczenie w kontekście administracyjnym i prawnym regionu.
W 1828 roku archiwum przeszło dalszą organizację, a jego struktura i funkcjonowanie weszły w nową erę, dostosowując się do zmieniających się potrzeb społecznych i kulturalnych.
Historia
W roku 1257 miała miejsce lokacja miasta Kalisz, co zapoczątkowało rozwój jego instytucji administracyjnych. Pierwsza kancelaria miejska ulokowana była na zamku królewskim, a później przeniesiono ją do ratusza. Niestety, miasto w historii doświadczyło tragedii, w tym dwóch poważnych pożarów, które miały miejsce w latach 1537 oraz 1792, skutkując znacznymi stratami dla archiwum.
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku zbiory archiwalne zostały wywiezione do Poznania, a w 1795, kiedy Kalisz stał się stolicą departamentu kaliskiego, część z tych zasobów została zwrócona. Z kolei w 1815 roku, po utworzeniu Królestwa Polskiego, a w kolejnym roku – województwa kaliskiego, sytuacja archiwum zaczęła ulegać dalszym zmianom.
W marcu 1825 roku powołano do życia Archiwum Akt Dawnych przy Trybunale Cywilnym w Kaliszu. Jego kierownikami przez lata byli między innymi Jakub Szreder od 1844 do 1853 oraz Józef Gabriel Szaniawski, który pełnił tę funkcję od 1853 do 1876. W rezultacie restrukturyzacji, archiwum zostało zlikwidowane w 1876 roku, a jego zbiory przeniesiono do Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
Kolejnym tragicznym wydarzeniem w historii archiwum była pożoga archiwum miejskiego w 1914 roku, po której ocalałe zbiory wywieziono do Rosji. W 1920 roku przy Sądzie Okręgowym w Kaliszu stworzono Archiwum Państwowe w Kaliszu, a przez pierwsze lata jego kierownikiem był profesor Leon Białkowski (1920–1926). Pod wpływem kryzysu finansowego w 1926 roku archiwum zostało zlikwidowane, a jego zbiory przeniesiono do archiwów w Poznaniu oraz Warszawie.
W 1950 roku, na mocy zarządzenia Ministra Oświaty, utworzono Oddział Powiatowy Archiwum Państwowego w Poznaniu w Kaliszu. Działalność archiwum zainaugurowano w 1951 roku, a w 1959 zmianą strukturalną przekształcono je w Oddział Terenowy Archiwum Państwowego Miasta Poznania oraz Województwa Poznańskiego. W roku 1975, po utworzeniu województwa kaliskiego, archiwum przekształcono w Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Kaliszu, a w 1984 roku nadano mu obecną nazwę. Z powodu problemów lokalowych, archiwum zostało przeniesione do nowej siedziby przy ul. Poznańskiej 207 w 2004 roku.
Kierownicy i dyrektorzy Archiwum Akt Dawnych:
- 1835–1837: Michał Kiedrowski,
- 1837–1839: Paweł Rojek,
- 1839–1844: Franciszek Lisiecki,
- 1844–1853: Jakub Szreder,
- 1853–1876: Józef Szaniawski.
Kierownicy Archiwum Państwowego:
- 1920–1926: Leon Białkowski,
- 1951–1959: Władysław Michałek,
- 1959–1976: Roman Szczepaniak,
- 1976–2007: Mirosława Lisiecka,
- od 2007: Grażyna Schlender.
Przypisy
- a b c Historia archiwum
- Władysław Kościelniak, Krzysztof Walczak: Kronika miasta Kalisza. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 01.01.2002 r., s. 120. ISBN 83-85638-43-1.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty edukacyjne i naukowe":
Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu | Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego | Ośrodek Radioterapii w Kaliszu | Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w KaliszuOceń: Archiwum Państwowe w Kaliszu