Adolf Peretz, znany również jako Perec, a także pod pseudonimem Ignotus, był znaczącą postacią w polskim świecie finansów i ekonomii. Urodził się 2 marca 1855 roku w Kaliszu, a swoje życie zakończył 16 września 1933 roku w Warszawie.
Był on nie tylko ekonomistą, lecz również finansistą i kupcem, co podkreśla jego wszechstronność i zaangażowanie w różnorodne dziedziny życia gospodarczego. Dodatkowo, jako publicysta, pozostawił po sobie ślad w literaturze, przyczyniając się do dyskursu na temat ekonomii i finansów w Polsce.
Życiorys
Adolf Peretz przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej, gdzie jego ojciec trudnił się handlem zbożem, a matka była społecznie aktywną zwolenniczką żydowskiego oświecenia oraz polskich aspiracji niepodległościowych. Jego edukacja rozpoczęła się w chederze, następnie uczęszczał do polskich szkół, a swoje formalne wykształcenie zakończył w Akademii Handlowej we Wrocławiu.
Po zdobyciu dyplomu rozpoczął karierę zawodową w Banku Handlowym w Warszawie, a po pewnym czasie awansował na stanowisko kierownika w innym banku. W 1883 roku wspólnie z bratem Leopoldem Peretzem założył własny bank działający pod nazwą Adolf Peretz i S-ka, który prowadził do 1920 roku. Był członkiem Rady Komisji Handlu w ramach Tymczasowej Rady Stanu i uznawany był za czołowego specjalistę w sektorze bankowości, angażując się w reformy w Banku Dyskontowym, którego Rada była pod jego przewodnictwem przez 25 lat. W swoim dorobku wspierał także rozwój spółdzielni kredytowych. W 1920 roku w partnerstwie ze Stanisławem Pinkusem założył Bank Angielsko-Polski.
Peretz był również aktywnym uczestnikiem życia gospodarczego, angażując się w działania na rzecz rzemieślników oraz drobnych kupców żydowskich. Zainicjował oraz pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego, które odpowiadało na potrzeby tej grupy społecznej. Działał w Komitecie Giełdowym, a także jako prezes Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych Wyznania Mojżeszowego oraz Zarządu Kursów Ekonomicznych. Był aktywnym członkiem zarządu odpowiedzialnego za pomoc ubogim Żydom, a także sekretarzem Sekcji Handlowej w Towarzystwie wspierającym handel i przemysł. Jego zaangażowanie obejmowało również działalność w Rady Opiekuńczej Szkół Handlowych Zgromadzenia Kupców w Warszawie i Apelacyjnej Komisji Podatkowej.
W 1910 roku zainicjował powstanie Domu Starców w Kaliszu, a także był jednym z pomysłodawców utworzenia Domu Starców dla żydowskiej inteligencji przy ulicy Górczewskiej w Warszawie. Udzielał także stypendiów ubogim studentom, wśród których znajdował się rzeźbiarz Henryk Kuna. Dodatkowo wspierał Arnolda Szyfmana podczas budowy Teatru Polskiego w Warszawie.
Działalność publicystyczna Adolfa Peretza rozpoczęła się w 1873 roku, a jego artykuły ukazywały się w różnych pismach, takich jak „Izraelit”, „Gazeta Handlowa”, „Nowa Gazeta”, „Kurier Warszawski”, „Wiek” oraz „Nasze Przegląd”. W późniejszych latach, od 1931 roku, prowadził wykłady w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie, koncentrując się na publicystyce finansowej oraz gospodarce.
3 maja 1928 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Spoczywa na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, w kwaterze 19, w rzędzie 2. Jego pomnik został zaprojektowany przez uznanego artystę Abrahama Ostrzegę.
Wybrane publikacje
Wśród wybitnych dzieł Adolfa Peretza, można znaleźć szereg istotnych publikacji, które miały znaczący wpływ na rozwój myśli ekonomicznej w Polsce. Poniżej przedstawiamy kluczowe pozycje jego autorstwa:
- Źródła większych majątków (1905),
- Kredyt komunalny miejski (1913),
- Instytucje bankowe (1913),
- Z zamętu walutowego (1919),
- Finansjera warszawska 1870–1925 (1926),
- Od kartelu do koncernu (1929),
- O program gospodarczy Polski,
- Z teki optymisty. Rzeczy, ludzie, refleksje (1931),
- Żydzi w bankowości polskiej (1933, jako fragment Żydzi w Polsce odrodzonej t. 2).
Te publikacje pokazują różnorodność tematów, które interesowały Peretza oraz jego wkład w zrozumienie dynamiki gospodarczej jego czasów.
Przypisy
- Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003 r.
- Grób Adolfa Peretza w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998 r., s. 223.
- Wyższa Szkoła Dziennikarska. „Kurier Warszawski”. Nr 213, s. 3, 1933 r.
- M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 177 „za zasługi na polu opieki społecznej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Emil Repphan | Paweł Jarczewski | Fryderyk Sellin | Andrzej Adamus | Aleksander Gins | Marek Antczak | Gustaw Arnold Fibiger IOceń: Adolf Peretz