Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, znane również jako MOZK, jest instytucją kultury o długiej historii, które ma swoje początki w 1906 roku. Wówczas muzeum zostało założone jako Muzeum Archeologiczne, które z czasem przekształciło się w wojewódzką placówkę kultury.
W 1998 roku muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów pod numerem 38, co podkreśla jego znaczenie w polskim krajobrazie muzealnym. MOZK jest uznawane za jedno z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce, a jego misją jest dokumentowanie bogatej historii Kalisza oraz obszaru Kaliskiego, który leży we wschodniej Wielkopolsce.
W latach 1997–2015 dyrektorem muzeum był Jerzy Aleksander Splitt, natomiast od 2023 roku pieczę nad placówką sprawuje Marcin Magdziński.
Historia
„Pierwsze informacje dotyczące planów dotyczących powstania muzeum w Kaliszu pochodzą z 1883 roku, kiedy to ukazała się stosowna notatka na łamach lokalnego dziennika „Kaliszanin”. Już w 1900 roku, w nowo wzniesionym ratuszu w Kaliszu, odbyła się wystawa czasowa, która koncentrowała się na tematach archeologicznych oraz artystycznych. To właśnie w 1906 roku zbiory starożytności zgromadzone przez Towarzystwo Popierania Przemysłu i Handlu stały się podstawą do założenia Muzeum Archeologicznego. Rok później, w 1909, uruchomiono Muzeum Pomocy i Pokazów Szkolnych, które miało na celu wsparcie edukacji (Sekcja pokazów i pomocy szkolnych), a jego organizatorką była Felicja Łączkowska. Równocześnie przy lokalnym oddziale Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego zainaugurowano Muzeum Krajoznawcze.
W kolejnych latach zbiory rozrastały się i były przenoszone między różnymi instytucjami, aż w kwietniu 1914 roku całkowita kolekcja została udostępniona publiczności pod nową nazwą Muzeum Ziemi Kaliskiej.
Niestety, wybuch II wojny światowej zahamował działalność muzeum oraz spowodował niemal całkowitą utratę zbiorów. Po zakończeniu wojny zaczęto ponownie rekonstruować kolekcję. Pierwszą powojenną wystawę otwarto w 1948 roku, a w 1953 roku muzeum zyskało nową siedzibę przy ulicy Kościuszki 12.
W 1958 roku w muzeum zdeponowano skarb ze Słuszkowa, który zawierał m.in. największy zbiór monet w Polsce oraz najliczniejszy zbiór denarów krzyżowych na świecie, w tym znaną kolekcję denarów Sieciecha (aż 122 sztuki). Warto zauważyć, że legenda otokowa denarów Sieciecha „ZETECH” (Sieciech) stanowi jedno z najstarszych świadectw języka polskiego.
Zbiory
W muzeum znajdują się zróżnicowane zbiory, które odzwierciedlają różne aspekty kulturowe oraz historyczne regionu. Podzielone są one na kilka sekcji. Pierwsza z nich to zasoby poświęcone badaniom archeologicznym okolicznych terenów. W tej kolekcji można znaleźć różnorodne eksponaty, takie jak kamienne toporki, inwentarz metalowy, a także wyposażenie obiektów grobowych. Dodatkowo, w zbiorach znajdują się zabytki związane z rozwojem osadnictwa.
Kolejną istotną częścią jest dział etnograficzny, który gromadzi dewocjonalia, stroje, instrumenty oraz sprzęty domowe. Obejmuje również narzędzia rzemieślnicze oraz różnego rodzaju rękodzieło. Nie można zapomnieć o dziale historycznym, w którym eksponowane są militaria, archiwalia kartograficzne, ikonografia oraz zbiory numizmatyczne.
Muzeum operuje także w zakresie sztuki, a jego zbiory obejmują dodatkowy dział, który gromadzi wydawnictwa związane z Kaliskiem. W obrębie struktury muzeum dostrzec można dodatkowe znaczące lokalizacje. Wśród nich znajduje się Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu, Centrum Rysunku i Grafiki im. Tadeusza Kulisiewicza, a także Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie.
Przypisy
- Adam Kędzierski. Polskie denary krzyżowe w skarbie ze Słuszkowa. „Wiadomości Numizmatyczne”. 1–2 (163–164), s. 21–48, 1998 r.
- Stanisław Lorentz: Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1971 r., s. 90.
- Edward Chwalewik: Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone. T. 1: A–M. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, 1926 r., s. 141.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z kulturą":
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu | Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w KaliszuOceń: Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu