Osiedle Winiary, zlokalizowane w wschodniej części Kalisza, jest obszarem, który ma wiele do zaoferowania. Graniczy z rzeką Swędrnią oraz rowem melioracyjnym, który do niej prowadzi, a także skrajem Lasu Winiarskiego oraz granicą samego miasta. Warto zaznaczyć, że Winiary zostały włączone do Kalisza w 1976 roku, co znacząco wpłynęło na rozwój tego terenu.
Winiary pełnią różnorodne funkcje, w tym mieszkalne, przemysłowe oraz rekreacyjne. Około 40% powierzchni tego osiedla zajmujeLas Winiarski, który jest nie tylko miejscem wypoczynku dla mieszkańców, ale również przyciąga turystów szukających spokoju w otoczeniu natury.
W południowej części osiedla znajdują się również ważne punkty komunikacyjne, w tym przystanek kolejowy Kalisz Winiary, zlokalizowany w ciągu linii kolejowej nr 14, co ułatwia dojazd do innych części miasta oraz okolic.
Historia
W zapisach historycznych osada ta po raz pierwszy pojawia się w 1294 roku jako Wynarz, a następnie w 1298 roku została wymieniona jako Vinar, by w 1579 roku przybrać nazwę Winary. W okresie wczesnego średniowiecza Winiary były miejscowością zamieszkiwaną przez winogradników, znanych w łacinie jako vinearii. Zajmowali się oni uprawą winorośli oraz produkcją wina dedykowanego dworowi książęcemu w Kaliszu. Otrzymywali za to wynagrodzenie w postaci zwolnienia z danin książęcych.
Winiarze uprawiali winorośl na łagodnych i dobrze nasłonecznionych stokach doliny Prosny, a samo wino wyprodukowano w obrębie osady, która była wówczas własnością książęcą. Nazwa wioski jest charakterystyczna dla podobnych osad serwitutowych rozmieszczonych w pobliżu siedzib książęcych, m.in. w Sandomierzu, Krakowie i Płocku.
W roku 1795, Winiary przeszły z rąk prywatnych w ręce skarbu państwa pod kontrolą władz pruskich. W 1807 roku ziemie te, łącznie z przyległymi dobrami opatóweckimi, zostały przyznane generałowi Józefowi Zajączkowi jako nagroda za zasługi w armii Napoleona Bonaparte. Ostatnim właścicielem Winiar był Konrad Wünsche, który zginął z rąk Gestapo 19 stycznia 1945 roku w lesie skarszewskim.
W około 1835 roku w Winiarach wzniesiono browar, zbudowany w stylu klasycystycznym. W latach 70. XIX wieku, dzięki staraniom Karola Schlössera, browar został rozbudowany oraz częściowo przekształcony w gorzelnię. Funkcje produkcyjne browaru wygasły prawdopodobnie w okresie międzywojennym. Po wojnie budynek był wykorzystywany do celów mieszkalnych i magazynowych aż do połowy lat 90. XX wieku, a aktualnie stoi pusty i popada w ruinę.
W trakcie niemieckiej okupacji, w Lesie Winiarskim, od jesieni 1939 roku do początku 1940 roku, Niemcy dokonali egzekucji Polaków, którzy wcześniej przebywali w aresztach w Kaliszu oraz Ostrowie Wielkopolskim. Po wyzwoleniu w 1945 roku w miejscu zbrodni dokonano ekshumacji 527 ciał. Jak podaje raport z 1962 roku, szacuje się, iż łączna liczba ofiar wyniosła około 700 osób. W 1960 roku w północno-zachodniej części lasu odsłonięto obelisk upamiętniający ofiary tej zbrodni.
W 1941 roku przy ulicy Łódzkiej powstała fabryka przetwórstwa spożywczego Nährmittelwerk Weinbergen, założona przez Alfreda Nowackiego. Po zakończeniu II wojny światowej, zakład wielokrotnie zmieniał swoją nazwę; od 1976 roku funkcjonował jako Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych „Winiary”. W lipcu 1995 roku przedsiębiorstwo zostało przejęte przez koncern Nestlé.
W 1989 roku na terenie Winiar erygowano parafię bł. Michała Kozala, a budowę kościoła zakończono w 2000 roku.
Komunikacja miejska
W Kaliszu, transport publiczny odgrywa kluczową rolę w codziennym życiu mieszkańców. Autobusy Kaliskie zapewniają nie tylko wygodny sposób podróżowania, ale także ułatwiają dotarcie do różnych części miasta.
Autobusy Kaliskie | |
---|---|
Numer linii | Trasa |
1 | Leśna – Wyszyńskiego |
1A | Opatówek – Wyszyńskiego |
1B | Opatówek/Tłokinia Wielka – Wyszyńskiego |
9 | Leśna – Wyszyńskiego |
10 | Lubelska – Wyszyńskiego |
11 | Lubelska – Wyszyńskiego |
Dzięki różnorodnym liniom autobusowym, pasażerowie mają możliwość efektywnego poruszania się po Kaliszu, co w znacznym stopniu wpływa na codzienną mobilność oraz dostępność usług. Zachęcamy do zapoznania się z rozkładem jazdy i trasami, aby maksymalnie wykorzystać możliwości, jakie oferuje komunikacja miejska.
Przypisy
- Zapytanie w sprawie ilości mieszkańców Kalisza z podziałem na jednostki pomocnicze. bip.kalisz.pl, 17.07.2020 r. [dostęp 20.08.2020 r.]
- Małżeństwo z rozsądku. rc.fm, 17.07.2015 r. [dostęp 16.06.2018 r.]
- Fotoplastikon. Kiedy Kalisz stał browarami – trunkowe tradycje miasta – fotorelacja. Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu. [dostęp 16.06.2018 r.]
- a b c d Browar gen. Józefa Zajączka. Fundacja Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody. [dostęp 16.06.2018 r.]
- Władysław Kościelniak: Wędrówki po moim Kaliszu. Kalisz: Edytor, 2010 r., s. 200. ISBN 978-83-60579-56-5.
- Stanisław Małyszko: Majątki wielkopolskie. T. 6: Powiat kaliski. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, 2000 r., s. 249. ISBN 83-86624-25-6.
- a b Alfred Kaczmarek: Dzieje kaliskich ulic. Kalisz: Towarzystwo Miłośników Kalisza, 2002 r., s. 125-126. ISBN 83-918428-0-0.
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13.12.2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144.
- Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy". W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962 r., s. 110.
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Chmielnik (Kalisz) | Dobrzec P | Korczak (Kalisz) | Piwonice | Rogatka (Kalisz) | Sulisławice Kolonia | Widok (Kalisz) | Dobro (Kalisz) | Kaliniec | Rajsków | Serbinów (Kalisz) | Rypinek | Osiedle Adama Asnyka (Kalisz) | Ogrody (Kalisz) | Szczypiorno | Dobrzec W | Dobrzec (Kalisz) | Czaszki | Piskorzewie | Tyniec (Kalisz)Oceń: Winiary (Kalisz)