Jan Pawlak, to postać warta uwagi w kontekście polskiego systemu prawnego i polityki ludowej. Urodził się 17 września 1911 roku w Kaliszu, a swoje życie zakończył 2 stycznia 1989 roku.
Był nie tylko utalentowanym prawnikiem, lecz również aktywnym działaczem politycznym, który przyczynił się do rozwoju ruchu ludowego w Polsce. Pełnił funkcję sędziego oraz w latach 1967–1981 objął stanowisko prezesa Sądu Najwyższego, co miało znaczący wpływ na system sądowniczy w kraju.
Życiorys
Pochodzenie Jana Pawlaka było skromne, wywodził się z rodziny chłopskiej jako syn Jana i Heleny. Po zakończeniu edukacji w Gimnazjum im. A. Asnyka w Kaliszu w 1930 roku, rozpoczął pracę w administracji Sądu Grodzkiego w Sieradzu, gdzie spędził osiem lat, od 1931 do 1939. W 1936 roku podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
Podczas II wojny światowej, Pawlak zmuszony był zarabiać na życie w Warszawie. Początkowo pracował fizycznie w firmie „Wspólna Praca” w 1940 roku, a następnie w prywatnym przedsiębiorstwie „Emilia Kobyłko”, gdzie pozostawał do 1944. W 1944 roku, po długich zmaganiach, ukończył studia i uzyskał tytuł magistra prawa na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Dodać należy, że uczestniczył w powstaniu warszawskim, walcząc jako żołnierz VI zgrupowania.
W latach 1944–1945, w związku z powojennymi okolicznościami, pracował jako robotnik w Introligatorni „P. Wylężałek” w Częstochowie. Po wojnie kontynuował swoją karierę prawniczą, obejmując stanowisko kierownika Sekretariatu Sądu Grodzkiego w Sieradzu. W latach 1945-1949 przeszedł przez etapy aplikanta sądowego, asesora i sędziego, a w latach 1949-1950 zasiadał na ławie Sądu Okręgowego w Sieradzu.
W latach 1951–1953 pełnił funkcję prezesa Sądu Powiatowego w swoim rodzinnym mieście, a w 1953 roku awansował na sędziego Sądu Najwyższego. Jego kariera publiczna rozwinęła się jeszcze bardziej, gdy w 1959 roku objął stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Po zmianach w prawodawstwie w 1962 roku, z powodu pełnionej funkcji, musiał zrezygnować z tytułu sędziego. W 1967 roku został prezesem Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, a funkcję tę sprawował aż do 1981 roku.
Jan Pawlak angażował się także w działalność publiczną jako członek Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich oraz był aktywny w Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Od 1946 roku był członkiem Zrzeszenia Prawników Polskich oraz Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych. W 1946 roku przystąpił do prokomunistycznego Stronnictwa Ludowego, a w 1949 roku stał się częścią Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, gdzie w latach 1949-1953 zasiadał w Powiatowej Radzie Narodowej w Sieradzu.
W 1964 roku objął stanowisko zastępcy członka Naczelnego Komitetu ZSL, co dawało mu możliwość wpływania na ważne decyzje polityczne. W latach 70. i 80. był również członkiem Głównego Sądu Partyjnego ZSL. Po bogatym życiorysie, Jan Pawlak odszedł z tego świata, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Wojskowy na Powązkach, gdzie został pochowany w kwaterze II B 30-4-2.
Ordery i odznaczenia
Jan Pawlak, jako prawnik, został odznaczony szeregiem prestiżowych wyróżnień, które podkreślają jego osiągnięcia i zasługi na polu pracy i zaangażowania społecznego. Jego osiągnięcia obejmują między innymi:
- Order Sztandaru Pracy II klasy,
- Złoty Krzyż Zasługi (przyznany 14 lipca 1954),
- Warszawski Krzyż Powstańczy,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 28 kwietnia 1955).
Przypisy
- Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 02.09.2024 r.]
- Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 02.09.2024 r.]
- Arkadiusz Bereza. Polityczne i prawne uwarunkowania uchwalenia ustawy o Sądzie Najwyższym w 1962 r. „Miscellanea Historico-Iuridica”. XIV, z. 1, s. 50, 2015 r. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
- M.P. z 1955 r. nr 106, poz. 1419 - Uchwała Rady Państwa z dnia 28.04.1955 r. nr 0/661 - na wniosek Prezesa Sądu Najwyższego.
- M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1340 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej”.
- Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 21 (1794), s. 15, 08.08.1982 r. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 02.09.2024 r.]
- Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989 r., s. 313. ISBN 83-205-4045-3.
- Krzysztof Jan Walczak: Szkoła kaliska. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu: nauczyciele i wychowankowie. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1998 r., s. 212. ISBN 83-85638-29-6.
- Trybunał Stanu. Poprzednie kadencje. trybunalstanu.pl. [dostęp 18.06.2020 r.]
- XXV lat wymiaru sprawiedliwości PRL. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1969 r., s. 175.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Theodor Meron | Kazimierz Rymarkiewicz | Ireneusz Weiss | Lidia Klat-Wertelecka | Alojzy Gonzaga Kostecki | Bogdan BladowskiOceń: Jan Pawlak (prawnik)