I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu

---

Nazwa

Historia szkoły w Kaliszu jest niezwykle bogata, sięgająca aż do 1773 roku, kiedy to instytucja ta zaczęła kilkukrotnie zmieniać swoją nazwę. Warto zwrócić uwagę na jej ewolucję, która odzwierciedla zmiany w systemie edukacyjnym w naszym kraju.

• 1773–1783 – Szkoła Wojewódzka Podwydziałowa Komisji Edukacji Narodowej w Kaliszu,
• 1783–1807 – Szkoła Akademicka Okręgowa w Kaliszu,
• 1807–1812 – Królewskie Gimnazjum Kaliskie,
• 1812–1819 – Szkoła Departamentowa w Kaliszu,
• 1819–1827 – Szkoła Wojewódzka Kaliska,
• 1827–1833 – Szkoła Wydziałowa w Kaliszu,
• 1833–1842 – Obwodowa Szkoła Filologiczna w Kaliszu,
• 1842–1845 – Szkoła Powiatowa w Kaliszu,
• 1845–1862 – Wyższa Szkoła Realna w Kaliszu,
• 1862–1866 – Gimnazjum Filologiczne w Kaliszu,
• 1866–1914 – Męskie Gimnazjum Klasyczne w Kaliszu,
• 1916–1923 – Miejskie Gimnazjum Filologiczne Męskie w Kaliszu,
• 1923–1932 – Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Adama Asnyka w Kaliszu,
• 1932–1939 – Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu,
• 1945–1948 – Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu,
• od 1948 – I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu.

Stąd możemy dostrzec, jak z biegiem lat szkoła rozwijała się i dostosowywała do potrzeb epoki, co czyni ją ważnym punktem edukacyjnym w regionie.

Kalendarium 1819–2007

Do powstania listopadowego

W roku 1819 zakończono budowę obecnego gmachu szkoły. Jego projekt stworzył Sylwester Szpilowski, młody architekt, a jego styl to klasycyzm. W tym samym roku rozpoczął się nowy rok szkolny w Szkole Wojewódzkiej Kaliskiej, gdzie zatrudniono 16 nauczycieli dla w sumie 567 uczniów. Ponadto, w tym właśnie roku, absolwent Roman Osten, zainicjował Związek Kawalerów Narcyza – sekretną organizację młodzieżową, która miała charakter samokształceniowy i narodowy.

W roku 1826 rozpoczęto prowadzenie tzw. Złotej Księgi, w której zapisywano wybitnych uczniów. W tym samym roku, Feliks Łączkowski i jego koledzy z IV klasy, utworzyli nielegalne Towarzystwo Literackie „Auska”. Po ujawnieniu ich działalności przez rektora, Antoniego Wolickiego, członkowie zostali ukarani za działalność przeciwko władzom. W odpowiedzi na te wydarzenia, w 1827 roku relokowano Szkołę Wojewódzką do Piotrkowa, a w gmachu utworzono czteroklasową Kaliską Szkołę Wydziałową.

Na 1 września 1832 roku zawieszono zajęcia w Szkole Wydziałowej, co było skutkiem zaangażowania wielu młodych ludzi w działalność powstańczą.

Pierwsze represje rosyjskie

W roku 1833 ustanowiono czteroklasową Obwodową Szkołę Filologiczna, jednak wydarzenia tego samego roku przyniosły tragiczne skutki. 16 listopada rozstrzelano Antoniego Winnickiego, absolwenta szkoły, który działalność prowadził w grupie Zemsta Ludu. W tym czasie również stracony został Artur Zawisza. W kolejnych miesiącach szkoła powiatowa rozpoczęła swoją działalność w 1842 roku, a w 1845 powstała Wyższa Szkoła Realna. Natomiast w 1848 roku uczniowie pierwszego roku zdobyli wiedzę praktyczną w laboratorium chemicznym, co było nowością.

Od 8 kwietnia 1848 roku, szkoła była zamknięta do 17 października 1849 z powodu powstania w Wielkopolsce. Warto także wspomnieć, że w 1849 roku do szkoły dołączył Adam Asnyk, a w 1850 roku wpisany został do Złotej Księgi.

Czasy rusyfikacji

W styczniu 1863 roku uczniowie, którzy próbowali dotrzeć do powstańców, zostali aresztowani i ukarani chłostą w obecności innych uczniów. Szkoła została zamknięta do stycznia 1864 roku. W 1866 roku utworzono siedmioklasowe, a od 1874 ośmioklasowe Męskie Gimnazjum Klasyczne. Zgodnie z dokumentacją w 1867 roku wartość majątku szkoły wynosiła 12140 rubli, co przedstawiało wyposażenie gabinetu fizycznego oraz dużą liczbę książek w bibliotece.

W kolejnych latach, 1874 zorganizowano w szkole internat dla uczniów, z sypialniami na parterze oraz pierwszym piętrze. 1879 rok zainaugurował tradycję zjazdów byłych uczniów, między innymi w Warszawie, gdzie spotkali się absolwenci szkoły.

W 1888 roku, szkołę ukończył Stanisław Wojciechowski, późniejszy prezydent Rzeczypospolitej. Dopiero w 1905 roku, powstał szkolny komitet strajkowy, który zebrał się z powodu niezadowolenia społecznego.

Na 31 stycznia 1905 roku miało miejsce pierwsze strajk szkolny, który wymusił liczne protesty w szkole. Niestety, wiele uczniów zostało wydalonych ze szkoły.

Pierwsza okupacja niemiecka (1914–1918)

W 1916 roku otwarto Miejskie Gimnazjum Filologiczne, które akcentowało nowe kierunki edukacyjne. Natomiast we wrześniu 1917 roku uczniowie zorganizowali akcję na rzecz legionistów internowanych w Szczypiornie.

W marcu 1918 roku, dyrektor Pacholski zmuszony był zastosować kary za wywieszenie czarnej chorągwi na wysoką, związaną z protestem. Wynikające z tego problemy utrzymywano w tajemnicy.

W Polsce niepodległej

Listopad 1918 to czas, w którym uczniowie zgłosili się do Sztabu Wojskowego Ziemi Kaliskiej, gdzie na czele stał Juliusz Ulrych. W grudniu dyrektor szkoły ogłosił apel, który nawoływał do kontynuowania nauki.

W lutym 1919 roku, Kurier Powszechny informował o uczniach, którzy złożyli ofiarę dla obrony kresów wschodnich, podchodząc do tej sprawy z pełnym zaangażowaniem. 8-9 września 1923 odbył się I Zjazd Wychowanków Szkół Kaliskich, który zyskał popularność wśród byłych uczniów.

1 listopada 1923 roku, za sprawą wychowanków, takich jak Stanisław Wojciechowski i Sławomir Czerwiński, dokonano upaństwowienia gimnazjum, nadając mu imię Adama Asnyka.

Druga okupacja niemiecka (1939–1945)

Na 4 września 1939 roku szkołę zajęli niemieccy żołnierze, co nie pozostawało bez echa. W następnych miesiącach w budynku utworzono oboz dla Niemców bałtyckich, którzy jednak zniszczyli znaczną część pomocy naukowych oraz dokumentów.

Wiosną 1940 roku budynek szkolny został przekształcony w biura i areszty. Przy wejściu umieszczono napis: „Eintritt verboten!” co oznaczało „Wstęp wzbroniony!”.

Polska Ludowa

Od 23 stycznia 1945 roku, szkoła podlegała Urzędowi Bezpieczeństwa, a później wprowadzono koedukację. Po wojnie w 1945 roku zorganizowano pierwsze spotkanie Rady Pedagogicznej, co przyczyniło się do poprawy jakości nauczania.

W 1967 roku doszło do przekształcenia szkoły na koedukacyjną. Natomiast na 16–17 września 1967 roku zorganizowano VIII Zjazd z okazji budowy sali gimnastycznej, co było istotnym krokiem na rzecz modernizacji szkoły.

W III Rzeczypospolitej

Na 22 lutego 1990 roku powstało Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum. W marcu 1990 roku zainaugurowano wydanie szkolnego czasopisma. W 1992 nawiązano współpracę ze szkołą partnerską w Hamm.

Na 10-12 września 1993 roku odbył się XIII Zjazd, który przyczynił się do publikacji monografii „Szkoła Kaliska”. Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój szkoły, co zaowocowało m.in. wydaniem czasopisma „Asnykowiec” w 1995 roku.

Na 11 czerwca 2005 zorganizowano otwarcie wystawy, która łączyła działalność edukacyjną z dorobkiem artystycznym uczniów, w tym studentów Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W 2007 roku szkoła przeszła gruntowny remont, co przyczyniło się do poprawy warunków nauczania.

Dyrektorzy szkoły

Lista dyrektorów, którzy zarządzali I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Kaliszu, ukazuje długą historię edukacyjną tej instytucji.

• Ignacy Przybylski 1818–1825,
• Jan Holewiński 1825–1826,
• Antoni Michał Wolicki 1826–1827,
• Maciej Majewski 1827–1830,
• Jan Szumkowski 1830–1831,
• Jan Borowicz 1831–1845,
• Karol Beithel 1845–1855,
• Aleksander Sawin 1855–1862,
• Józef Herbich 1862,
• Piotr Żebrowski 1862–1864,
• Jan Kluczewicz 1864–1867,
• Danił Ponomariew 1867–?,
• Mitrofan Stiepanowicz ?,
• Aleksander Sawicki 1873–1882,
• Antoni Siemienowicz 1882–1900,
• Teodor Władymirow 1900–1901,
• Siemion Anisimow 1901–1905,
• Aleksandrowski 1906–?,
• Modin ?,
• Iwan Płaksin ?–1914,
• Stanisław Pacholski (kier. od 1916, dyr. od 1924 do 1931),
• Jan Wojtaszewski 1931–1932,
• Leopold Badzian 1932–1933,
• Ludomir Fabrycy 1933–1939, 1945–1950,
• Antoni Fiala 1950–1953,
• Marian Stawicki 1953–1967,
• Józef Dzikowski 1967–1969,
• Józef Goliński 1969,
• Józef Szambelan 1969–1971,
• Józef Dzikowski 1971–1990,
• Franciszek Podgórny 1990–2005,
• Andrzej Urbaniak 2005–2010,
• Elżbieta Karpisiewicz 2010–2015,
• p.o. Jadwiga Bartoszek 2015–2017,
• Urszula Janczar 2017–

Wychowankowie i absolwenci

W kontekście omawiania historii edukacji w Kaliszu, ważnym elementem są uczniowie oraz byli uczniowie tej placówki. Z tego powodu istnieje kategoria poświęcona absolwentom I Liceum Ogólnokształcącego imienia Adama Asnyka.

---

Oceń: I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu

---