Teodor Pretwicz

Szlachta i monarchia

Teodor Pretwicz, znany także pod różnymi wariantami swojego nazwiska, takimi jak Pretwic, Pretficz czy Pretwitz, nosił herb Wczele. Urodził się 15 października 1775 roku w Kaliszu, a zmarł 1 grudnia 1836 roku. Był on podpułkownikiem w armii Księstwa Warszawskiego oraz odznaczał się rolą oficera w Legii Naddunajskiej.

Pochodzenie

Teodor Pretwicz przyszedł na świat w rodzinie szlacheckiej, która nosi herb Wczele. Ta dostojna linia wywodzi się ze Śląska, gdzie jej najsłynniejszym członkiem był znany zagończyk Bernard Pretwicz. Rodzina Pretwiczów utrzymywała wyznanie ewangelickie, co stanowiło istotny element ich tożsamości.

Jego rodzicami byli Adam Krzysztof Pretwicz oraz Zofia Wiktoria będąca z rodu Kosseckich.

Służba wojskowa

Teodor Pretwicz rozpoczął swoją służbę wojskową w 1789 roku, dołączając do armii koronnej. Jego pierwsze kroki w wojsku związane były z piechotą. Bezpośrednio przed wybuchem powstania kościuszkowskiego w 1794 roku, pełnił funkcję chorążego. W trakcie insurekcji awansował na porucznika, co stanowiło jego pierwszy oficerski stopień.

Po rozbiorach Polski, Pretwicz zdecydował się na emigrację, a w 1800 roku podjął służbę w Legii Naddunajskiej, dowodzonej przez generała Karola Kniaziewicza. Rozpoczął jako podporucznik, z czasem awansując na porucznika. W 1801 roku otrzymał tytuł kapitana i objął dowództwo 7 kompanii I batalionu Legii Naddunajskiej.

W momencie reorganizacji Legii Naddunajskiej oraz Legii Włoskiej, pod dowództwem gen. Dąbrowskiego, Teodor Pretwicz nadal pełnił służbę wojskową, kierując 2 kompanią II batalionu 3 Półbrygady Polskiej. Uczestniczył w wyprawie na San Domingo, gdzie miało miejsce antyfrancuskie powstanie byłych niewolników. Jego obecność na Karaibach trwała od października 1802 aż do końca listopada 1803 roku.

Po zwycięstwie cesarza Napoleona nad Królestwem Prus w latach 1806-1807, Pretwicz, podobnie jak wielu innych legionistów, wstąpił do nowo utworzonej armii Księstwa Warszawskiego. Jako podpułkownik, początkowo służył w 5 pułku piechoty, a następnie, w styczniu 1808 roku, przeszedł do 6 pułku piechoty i w maju tego samego roku do 7 pułku piechoty, gdzie sprawował funkcję szefa batalionu.

W październiku 1808 roku Teodor Pretwicz zrezygnował z aktywnej służby i przeniósł się do administracji wojskowej, obejmując stanowisko komisarza wojskowego 2 klasy. W trakcie wojny z Austrią w 1809 roku był dowódcą „depozytów piechoty” w Kaliszu, który w tym czasie pełnił rolę stolicy departamentu.

Pozostał w administracji wojskowej aż do 1813 roku, kiedy to, po porażkach w wojnie z Rosją, tereny Księstwa Warszawskiego znalazły się pod zajęciem armii rosyjskiej. W tym czasie Pretwicz został wzięty do niewoli.

Po zakończeniu walk, które przyniosły podział Królestwa Polskiego w wyniku rosyjskiej kontroli, Teodor Pretwicz otrzymał dymisję z wojska w 1816 roku. Osiedlił się prawdopodobnie w Gaci Pawęzowej, którą wówczas posiadał. Zmarł 1 grudnia 1836 roku i został pochowany w Żychlinie koło Konina, gdzie w kościele ewangelicko-reformowanym znajduje się jego tablica epitafijna.

Rodzina

Żoną Teodora była Helena Kijeńska. Z tego związku narodziło się ich dwóch synów, którzy nosili imiona: Józef Wincenty oraz Ludwik Adam. Obaj zrezygnowali z wyznania protestanckiego, a w 1838 roku uzyskali formalne potwierdzenie swojego szlachectwa od władz carskich.

Teodor miał także brata, Ludwika, który przyszedł na świat około 1778 roku, a zmarł w 1802 roku. Kariera wojskowa Ludwika była zbliżona do losów jego starszego brata. Pełniąc funkcję chorążego, Ludwik brał czynny udział w powstaniu kościuszkowskim. Po zakończeniu rozbiorów Polski, w 1799 roku, wstąpił do Legii Naddunajskiej, w której uzyskał stopień oficerski w randze porucznika.

W trakcie swojej kariery brał udział w bitwie pod Hohenlinden w roku 1800, ale jego historia tragicznie zakończyła się w 1802 roku, kiedy to zginął na San Domingo podczas zasadzki, która została przygotowana przez murzyńskich powstańców.

Przypisy

  1. a b Bem 2009 ↓, s. 149.
  2. a b c Uruski 1917 ↓, s. 342-343.
  3. - Pachoński 2003 ↓, s. 238-239.
  4. - Pachoński 1971 ↓, s. 628.
  5. - Pachoński 1971 ↓, s. 632.
  6. - Pachoński 1971 ↓, s. 527.
  7. - Gembarzewski 1905 ↓, s. 94.
  8. - Gembarzewski 1905 ↓, s. 261.
  9. - Małyszko 2000 ↓, s. 56.
  10. - Staszewski 1931 ↓, s. 38.
  11. a b Przewodnik po Żychlinie ↓.

Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":

Anna Bolesławówna | Dorota Jabłonowska | Jadwiga Bolesławówna | Ignacy Gurowski | Hipolit Dobruchowski

Oceń: Teodor Pretwicz

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:10