Mury miejskie w Kaliszu

---

Historia

Powstanie

Kalisz, które możemy podziwiać dzisiaj, ma swoje początki w połowie XIV wieku, kiedy to zdecydowano o budowie murów obronnych. Właśnie za panowania króla Kazimierza Wielkiego wzniesiono imponujące umocnienia, których wysokość sięgała od 6 do 9 metrów, a szerokość wynosiła od 1 do 1,5 metra. Co istotne, te forteczne mury otaczały miasto z każdej strony, wykorzystując jako naturalną barierę odnogi rzeki Prosny.

Do miasta można było dostać się jedynie przez jedną z czterech bram miejskich. Zamek Królewski, który znajdował się na wschodzie murów, spłonął w 1537 roku. To nieszczęście stało się impulsem do przeprowadzenia najważniejszej modernizacji obronnych struktur, która trwała przez kolejne lata. W tym czasie szczególnie rozbudowano dwie bramy miejskie: Wrocławską oraz Toruńską.

Bramy miejskie

• Bramę Toruńską można było znaleźć w kierunku od placu Jana Kilińskiego,
• Bramę Wrocławską zdecydowanie określano poprzez odniesienia do mostu Kamiennego lub ulicy Śródmiejskiej,
• Bramę Łazienną prowadzącą w stronę Rypinka,
• Bramę Piskorzewską.

Baszty

W obrębie murów obronnych Kalisza znajdowały się osiemnaście baszt, które pełniły rolę zarówno obronną, jak i administracyjną. W skład głównych obiektów wchodziły:

• baszta główna w Bramie Wrocławskiej,
• baszta narożna mieszcząca się w Bramie Wrocławskiej,
• baszta wielka, dwupiętrowa, w Bramie Wrocławskiej,
• baszta określana jako „prosto w młyny”, usytuowana przy młynach znajdujących się na rzece,
• specjalny typ baszty łupinowej,
• Wielka baszta, narożna, u ujścia kanałów Prosny, znana również jako „Katowska”,
• baszta znajdująca się na wylocie ulicy Żydowskiej,
• baszta “Piskorzewska” umieszczona w bramie,
• baszta “Kanonicka” z charakterystycznym stylem,
• baszta “Zamkowa” związana z historyczną architekturą,
• wieża znajdująca się w Zamku Królewskim,
• baszta w Bramie Toruńskiej,
• baszta „Dorotka”, z których jedna przetrwała do czasów obecnych,
• baszta „Łazienna” usytuowana w bramie,
• baszta przy kanale Rypinkowskim,
• baszta “Franciszkańska”.

Likwidacja

Od XVIII wieku stan obronnych umocnień stopniowo się pogarszał. W obliczu zaniedbań, niektóre baszty zaczęły pełnić funkcje magazynowe, wynajmowane przez lokalnych kupców. Mimo tych zabezpieczeń, Kalisz przekształcał się w miasto otwarte. Postępujące zniszczenia doprowadziły do rozbiórki Bramy Wrocławskiej w 1780 roku, co stało się początkiem procesu likwidacji kolejnych bram i baszt, kontynuowanego aż do roku 1806.

Zachowane fragmenty

Ze średniowiecznych murów miejskich Kalisza do dzisiejszych czasów zachowało się około 19% ich pierwotnej długości, co odpowiada blisko 504 metrom. Niektóre z najbardziej wyróżniających się fragmentów tych murów to:

• pierwszy fragment o wysokości 75 m z basteją, umiejscowiony z tyłu kościoła garnizonowego oraz Centrum Kultury i Sztuki,
• drugi fragment o długości niecałych 7 m (ślady) przy klasztornym kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika,
• trzeci fragment, mierzący 19 m, zlokalizowany przy ul. Kadeckiej w podwórzu pewnej kamienicy,
• czwarty fragment, najdłuższy z zachowanych, osiągający długość 151 m przy ul. Parczewskiego,
• piąty fragment ma 22 m długości i znajduje się w podwórzu na ul. Narutowicza,
• szósty natomiast ma 50 m, w tym znaną basztę „Dorotka”, umiejscowioną blisko bazylice kolegiackiej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

---

Oceń: Mury miejskie w Kaliszu

---