UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kalisz - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa w Kaliszu


Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa, znany także jako kościół garnizonowy, znajduje się w sercu kaliskiego Śródmieścia. To wczesnobarokowa budowla, która została zaprojektowana przez Jana Marię Bernardoniego z Como i wzniesiona w latach 1592–1597 z fundacji prymasa Stanisława Karnkowskiego. Kościół posiada trzynawową, bazylikową strukturę, cechującą się czteroprzęsłowym układem oraz emporami.

Obiekt ten pierwotnie był związany z nowo utworzonym kolegium jezuickim w Kaliszu, a po katedrze w Lublinie i kolegiacie Bożego Ciała w Jarosławiu jest najstarszym znanym kościołem jezuickim w Polsce. Szczególnie interesującym elementem jest wieża kościoła, w której w 1613 roku założono pierwsze polskie obserwatorium astronomiczne, prowadzone przez Karola Malaperta.

Wśród osób pochowanych w tym miejscu znajdują się znaczące postacie, takie jak prymas Stanisław Karnkowski, którego szczątki przeniesiono w 1798 roku do kaliskiej bazyliki, a także starosta żywiecki Krzysztof Czarniecki, ojciec znanego hetmana polnego koronnego, Stefana Czarnieckiego.

W 1798 roku, za zgodą papieża Piusa VI, kościół ten, opuszczony przez katolików, został oddany luteranom i odtąd pełnił rolę ewangelickiego miejsca kultu aż do czasów II Wojny Światowej. W 1940 roku luterański proboszcz Edward Wende opuścił Kalisz, jednak nabożeństwa ewangelickie kontynuowano przez pewien czas. Sytuacja zmieniła się w 1945 roku, kiedy to, nie posiadając formalnej podstawy prawnej, kościół został przekazany katolikom i przekształcony w kościół garnizonowy. Ewangelicy walczyli o jego zwrot aż do lat 90. XX wieku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 06.05.2010 r.]
  2. Dzieje Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kaliszu w archiwaliach - Archiwum Państwowe w Kaliszu [online], www.archiwum.kalisz.pl [dostęp 11.05.2022 r.]
  3. Andrzej Drewicz: Kolegium jezuickie. wkaliszu. [dostęp 08.09.2017 r.]
  4. Kalendarium Południowej Wielkopolski.
  5. Maciej M. Iłowiecki, Dzieje nauki polskiej, Warszawa: Interpress, 1981 r. ISBN 83-223-1876-6, OCLC 830296583.
  6. Latacz E., Krzysztof Czarniecki, w: Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków 1938 r., s. 206.
  7. J. Kłaczkow, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945–1975, s. 242–252, 367, 398.

Oceń: Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa w Kaliszu

Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:12