Maria Morska

---

Życiorys

Maria Morska wywodziła się z żydowskiej rodziny. Jej dziadkiem był Samuel, rabin z Sochaczewa. Pochodziła z rodziny o bogatej tradycji kulturowej; jej rodzicami byli Józef, lekarz, oraz Helena Frenkiel. Morska miała też siostrę, Alicję Eber, która była plastyczką.

Po przenosinach do Anglii, Maria ukończyła żeńską szkołę podstawową oraz średnią, z internatem w Broadstairs koło Dover. W 1913 roku, zadebiutowała na scenie jako aktorka w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie, gdzie wystąpiła w dramacie W szponach życia. Rok później, jej mężem został uznany matematyk, profesor Bronisław Knaster.

W lecie 1918 roku Maria występowała obok Hanki Ordonówny w kabarecie Wesoły Ul w Lublinie. Przeprowadzając się do Warszawy, zdobyła niewielką rolę w Teatrze Polskim w sezonie 1918/19. W latach 1918-1927 była cenioną deklamatorką poezji klasycznej oraz wierszy skamandrytów. Uczestniczyła w wydarzeniach w warszawskiej kawiarni Pod Picadorem oraz wieczorach poetyckich. Zyskała sobie tytuł muzy skamandrytów, mając bliski, acz platoniczny związek z Antonim Słonimskim. Wspierały ją w twórczości takie postacie, jak Maria Pawlikowska-Jasnorzewska oraz Irena Krzywicka, która żywiła do niej sympatię.

Od 1933 roku Maria zaczęła publikować felietony społeczno-polityczne w „Wiadomościach Literackich” pod pseudonimem „Marjusz Dawn”. W swoich tekstach ostro krytykowała reżim nazistowski w Niemczech, pisząc, że „wariaci rzucili się na swoich lekarzy”. Wśród jej najbardziej znanych artykułów znajduje się praca pt. Męczeństwo kobiety niemieckiej, która podejmowała temat rosnącej dyskryminacji kobiet w III Rzeszy. W tym samym roku, Maria została współzałożycielką Ligi Reformy Obyczajów, ruchu walczącego o świadome macierzyństwo, któremu patronował Tadeusz Boy-Żeleński.

Po wybuchu II wojny światowej, Maria Morska wyjechała do Lwowa, gdzie jej mąż był profesorem tamtejszego Uniwersytetu w latach 1939-1941 oraz 1944-1945. Po wojnie, miała przekazać Irenie Krzywickiej historię o wspólnym zamieszkiwaniu z mężem oraz z lekarzem Hermanem Rubinrautem, co miało zainspirować Krzywicką do napisania opowiadania Zamurowany świat. Powróciła do Warszawy w 1945 roku, podejmując współpracę z „Polską Zbrojną”, gdzie publikowała jako „Mariusz Dawn”. Zmarła na atak serca 23 maja 1945 roku, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 257d-3-4).

---

Oceń: Maria Morska

---