Alicja Eber, znana również pod panieńskim nazwiskiem Frenkiel oraz po mężu jako Ever, to postać, która pozostawiła trwały ślad w polskiej sztuce. Urodziła się w 1889 roku w Kaliszu i zmarła 23 stycznia 1980 roku w Rzymie. Była utalentowaną plastyką i malarką, a jej życie związane było z rodziną mającą znaczny wkład w lokalną społeczność, w tym z Marii Morskiej, która była jej siostrą.
Alicja Eber to nie tylko artystka, ale również osoba, której twórczość i życie można łączyć z bogatą tradycją kulturową Polski.
Życiorys
Alicja Frenkiel, urodzona w 1889 roku w Kaliszu, pochodziła z inteligenckiej rodziny żydowskiej, doskonale zintegrowanej z polskim otoczeniem. Była córką lekarza i wnuczką rabina. Jej edukacja rozpoczęła się w angielskiej szkole w Broadstairs, w hrabstwie Kent, gdzie zdobywała fundamenty wiedzy. Szkołę średnią zakończyła w Warszawie, po czym studia kontynuowała w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych pod okiem Edwarda Trojanowskiego. Po pewnym czasie uczyła się również w Monachium, Dreźnie oraz Stuttgarcie, gdzie miała zaszczyt studiować pod kierunkiem Paula Klee.
W 1909 roku zmieniła swój status cywilny, wychodząc za mąż za Edwarda Ebera, znanego architekta. Na terenie Warszawy zasłynęła dzięki zaprojektowaniu szyldu dla kawiarni Adria, a także fresku, który zdobił sufit tego lokalu. W latach 1909–1911 jej twórczość była obecna w Zachęcie, gdzie wystawiała ornamenty okładkowe, a także projekty ekslibrisów. Niestety, obrazy z okresu międzywojnia, które stworzyła, zniknęły w mrokach II wojny światowej.
Po wybuchu wojny, Alicja, niosąc pomoc Żydom, została aresztowana i spędziła kilka tygodni w Pawiaku. Na początku 1940 roku, razem z mężem, wyemigrowała do Włoch. W czasie wojny zaniechała twórczości, lecz w wieku 60 lat, po śmierci męża, ponownie podjęła malarską działalność, która obejmowała tworzenie dzieł na jedwabiu oraz grafiki.
Osoby, które miały przyjemność znać artystkę, tak opisywały jej twórczość:
„Uderzyła mnie w nich [obrazach] subtelna magia wpółnatchniona, wpółskomponowana, instynktowno-uczuciowa kolorystyka, świat wizji, marzeń i wspomnień.”
„Na jej jedwabiu spotykają się fantomy wszystkich czasów podczas niektórych dni, a raczej nocy. Fantomy, zwierzęta, kamienie, rośliny, błędne ognie. Istoty wcielone i nieziemskie, które krążą gdzieś w przestworzach.”
„W obrazach Alicji Eber można wyróżnić motywy św. Jerzego, dragona i księżniczki, zaczerpnięte z legend północnoeuropejskich oraz pewne formy z kultury słowiańskiej (wycinanki ludowe).”
„Jej kompozycje zawierają skarbiec wycinanek ludowych, romantycznych, muzycznych i symbolicznych przedstawień nowoczesnego malarstwa. Może być ono reprezentowane przez nazwiska Chagall, Kandinsky, Klee, Lurçat, ale u niej zauważyć można wielkie bogactwo fantastycznych i emocjonalnych wspomnień, które w intensywnej kolorystyce tworzą autentyczne formy organiczne Alicji Eber.”
Alicja Eber brała udział w licznych wystawach, w tym indywidualnych, i otrzymała wiele nagród za swoje osiągnięcia artystyczne. Jej prace zyskały miejsce w prestiżowych zbiorach muzealnych, takich jak Galeria Uffizi we Florencji. Ostatnie lata swojego życia spędziła w domu opieki w Rzymie. Na skutek przemyśleń dotyczących duchowości, zbliżyła się ku katolicyzmowi, często odwiedzając kościoły. Napisała nawet list do Jana Pawła II.
Alicja Eber zmarła 23 stycznia 1980 roku, a jej ciało spoczęło na cmentarzu Porta Prima. W 1987 roku ukazał się dokumentalny film „Życie w obrazach” w reżyserii Bożeny Garus-Hockuby, w którym rolę Alicji Eber zagrała Beata Poźniak.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Hubert Zduniak | Andrzej Wanat | Ita Gertner | Ryszard Cieślak | Janusz Grenda | Olgierd Szlekys | Krzysztof Kornacki (muzealnik) | Joanna Broniewska-Kozicka | Józef Oźmin | Janina Broniewska | Tomasz Broda | Krystyna Borowicz | Janusz Kokot | Zygmunt Samosiuk | Mieczysław Voit | Bartosz Szymoniak | Maria Morska | Stanisław Kędzia | Rafał Zieliński | Joachim LamżaOceń: Alicja Eber