Paweł Nestrypke

---

Życiorys

Paweł Nestrypke, pochodzący z Kalisza, rozpoczął swoją edukację w szkole realnej, gdzie w 1900 roku przystąpił do matury. Niedługo później rozpoczął studia na prestiżowej Politechnice Fridericiana w Karlsruhe, uzyskując dyplom inżyniera elektryka 15 marca 1906 roku. Jego pierwsze kroki zawodowe prowadziły do Szwajcarii, gdzie pracował w firmie Brown-Boveri w Baden, jako inżynier odpowiadający za obliczenia maszyn elektrycznych.

W 1910 roku Nestrypke przeniósł się do Białej Cerkwi na Ukrainie, gdzie związał się z firmą Władysława Mencela. Początkowo pełnił tam funkcję kierownika warsztatów w latach 1910–1913, a następnie objął stanowisko dyrektora, które piastował do 1920 roku. Jego najważniejszym osiągnięciem była budowa zakładowej elektrowni, która od 1918 roku dostarczała energię do oświetlenia miasta.

W latach 1920–1931, przebywając w Poznaniu, Nestrypke zajmował istotne stanowiska w zarządzie oraz jako dyrektor Poznańskiej Kolei Elektrycznej. To dzięki jego działaniom poznańska komunikacja miejska zyskała nową jakość; nie ograniczał się jedynie do tramwajów, lecz także uruchomił linie autobusowe. W 1930 roku wprowadził do miasta pierwszy w Polsce trolejbus, a Poznańska Kolej Elektryczna została uhonorowana Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Komunikacji i Turystyki w Poznaniu. Dodatkowo, kierował budową fabryki opon gumowych Stomil, gdzie pełnił rolę pierwszego dyrektora od 1928 roku.

Później, w 1931 roku, Nestrypke przeniósł się do Katowic, obejmując stanowisko dyrektora Śląsko-Dąbrowskiego Kolejowego Towarzystwa Eksploatacyjnego. Zarządzał Śląskimi Kolejkami oraz Tramwajami Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie mógł zrealizować swoje pomysły obejmujące 76 kilometrów torów tramwajowych oraz 15 kilometrów tras autobusowych. Jego działania przyczyniły się do rozwoju komunikacji w regionie.

Podczas II wojny światowej był związany z Armii Krajowej, pełniąc funkcję kierownika technicznego w przedsiębiorstwie Tramwaje Elektryczne w Zagłębiu Dąbrowskim w Sosnowcu. W periodzie tym przewodniczył Komisji Rewizyjnej Sztabu Okręgu Śląskiego oraz udzielał swojego mieszkania jako kwaterę dla komendanta sztabu, Zygmunta Waltera-Jankego.

Po zakończeniu działań wojennych, jego bogate doświadczenie zawodowe przyczyniło się do rekonstrukcji transportu tramwajowego. Jako pełnomocnik rządu, Nestrypke zainicjował wznowienie działania tramwajów, które ruszyły 29 stycznia 1945 roku, a na Śląsku dzień później. W następnych miesiącach uruchomił tramwaje w Gliwicach i Bytomiu. W latach 1945–1948 piastował funkcję dyrektora Oddziału Gliwice Kolei Elektrycznych, a w 1949 roku współpracował jako doradca techniczny w Śląskich Liniach Komunikacyjnych.

Nestrypke był również aktywnym uczestnikiem działalności naukowej, wpisując się w historię Związku Przedsiębiorstw Tramwajowych i Kolei Dojazdowych w Polsce, a od 1927 roku Związek Przedsiębiorstw Komunikacyjnych. Uczestniczył w licznych krajowych i międzynarodowych kongresach, takich jak Stuttgart (1922) oraz Barcelona i Madryt (1936). Jego prace skupiały się na przepisach dotyczących ruchu tramwajów w miastach oraz statystyce rocznej tramwajów, co potwierdzają referaty wygłoszone na Międzynarodowym Kongresie Komunikacji w Warszawie w 1930 roku.

Od 1947 roku Nestrypke prowadził wykłady w Katedrze Kolei Elektrycznych na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, gdzie uczył przedmiotu „Koleje elektryczne”. Jako nauczyciel inspirował studentów, umożliwiając im naukę w praktyce, prowadząc tramwaje pod okiem doświadczonych motorniczych. Poza tym, przez problemy zdrowotne, egzaminował studentów w swoim mieszkaniu, gdzie starał się stworzyć przyjazną atmosferę, nawet serwując im ciasto i herbatę.

Nestrypke był wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Elektryków Polskich, mającym na koncie wiele osiągnięć, zarówno jako wiceprezes, jak i prezydent Koła Poznańskiego. W ramach Oddziału Zagłębia Węglowego prowadził liczne odczyty i organizował spotkania, na przykład w 1932 roku, kiedy prezentował porównanie techniczne i ekonomiczne publicznych środków komunikacyjnych.

W 1929 roku, w czasie Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu, był przewodniczącym grupy przemysłu elektrotechnicznego, a w 1930 roku pełnił funkcje sekretarza generalnego na Międzynarodowej Wystawie Komunikacji i Turystyki. Nestrypke był także aktywnie zaangażowany w budowę osiedla dla pracowników tramwajowych.

Nestrypke zmarł w Katowicach 29 marca 1950 roku, gdzie również został pochowany na cmentarzu przy ulicy Francuskiej. Był żonaty z Zofią z Biesiadeckich, a jego synowie Jan i Stanisław, będący żołnierzami Armii Krajowej, zginęli w trakcie II wojny światowej. Jan „Borejsza” walczył w batalionie „Chrobry I”, a Stanisław „Bończa” przegrał życie podczas powstania warszawskiego. Jan zmarł 29 stycznia 1977 roku w Katowicach.

---

Oceń: Paweł Nestrypke

---