Gustawa Jarecka

Kultura i sztuka

Gustawa Jarecka, urodzona 23 grudnia 1908 roku w Kaliszu, była znaczącą polską prozaiczką, która swój talent literacki manifestowała w niezwykle trudnych czasach. Z tragicznych kart historii wynika, że zmarła 22 lub 23 stycznia 1943 roku w Warszawie, kończąc w ten sposób swoje życie.

Jarecka była także członkinią grupy literackiej Oneg Szabat, która miała na celu zachowanie oraz dokumentowanie życia żydowskiego w przedwojennej Warszawie. Niestety, jej twórczość i życie zostały brutalnie przerwane przez okropności Zagłady, co czyni ją kolejną ofiarą tego tragicznego okresu. Jej dorobek literacki pozostaje ważnym świadectwem tamtych czasów i walki o zachowanie kultury oraz pamięci.

Życiorys

Gustawa Jarecka przyszła na świat w kupieckiej rodzinie, której głowami byli Maurycy Mojżesz oraz Natalia de domo Wit. Jej edukacja rozpoczęła się w gimnazjum w Łodzi, a później kontynuowała naukę na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskała dyplom w zakresie polonistyki w latach 1925–1931. W 1932 roku wydano jej debiutancką powieść zatytułowaną „Inni ludzie”, która otworzyła drzwi do jej literackiej kariery.

Jej nowele i fragmenty prozy znalazły miejsce w wielu uznawanych publikacjach, takich jak „Głos Poranny”, „Dziennik Ludowy”, „Górnik”, „Myśli Socjalistycznej” oraz „Nowa Kwadryga”. Twórczość Jareckiej często dotykała tematów społecznych, w tym problemów z bezrobociem oraz życiem warstw najuboższych. Poza pisarstwem, pracowała jako nauczycielka języka polskiego w Wąbrzeźnie, a także prowadziła życie, które nie opierało się na przekonaniach religijnych.

Podczas II wojny światowej Jarecka przebywała w warszawskim getcie, gdzie od 1940 roku pracowała jako telefonistka i maszynistka w Judenracie, współpracując z Marcelem Reich-Ranickim. Była aktywną członkinią podziemnej organizacji Oneg Szabat, gdzie zajmowała się tworzeniem kopii dokumentów Judenratu. Wśród tych materiałów znajdowały się m.in. kluczowe informacje związane z brutalną akcją likwidacyjną.

Jarecka blisko współpracowała z Emanuelem Ringelblumem, który w swoich relacjach podkreślał, że nie udało jej się uciec na tzw. aryjską stronę ze względu na trudności finansowe oraz rodzinne. Nie miała odwagi opuścić swoich dwóch synów, Marka i Karola, które wychowywała samotnie. Tragiczny los Gustawy Jareckiej i jej dzieci zakończył się podczas drugiej akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim w styczniu 1943 roku, kiedy to zginęli w pociągu wyruszającym do obozu zagłady w Treblince.

Jarecka jest również autorką reportażu dokumentującego wielką akcję deportacyjną, która miała miejsce latem 1942 roku w getcie. Praca ta nosi tytuł „Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć” i stanowi wstrząsającą relację, która urywa się w połowie zdania. Można ją znaleźć w drugiej części Archiwum Ringelbluma.

Powieści

Gustawa Jarecka, renomowana autorka, pozostawiła po sobie szereg znaczących dzieł. Wśród jej powieści wyróżniają się:

  • inni ludzie (1931),
  • stare grzechy (1934),
  • przed jutrem (1936),
  • szósty oddział jedzie w świat (1936),
  • ludzie i sztandary (t. 1 Ojcowie, 1938; t. 2 Zwycięskie pokolenie, 1939).

Oceń: Gustawa Jarecka

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:21