Jan Ptaszyn Wróblewski

---

Życiorys

Jan Ptaszyn Wróblewski urodził się w rodzinie prawniczej, co niewątpliwie wpłynęło na jego późniejszy rozwój i ambicje. Otrzymał edukację podstawową w Szkole Podstawowej nr 4 im. Elizy Orzeszkowej, a w 1952 roku zakończył naukę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Kaliszu. Jego muzyczna przygoda rozpoczęła się w Podstawowej Szkole Muzycznej w Kaliszu, gdzie nauczył się gry na fortepianie, klarnecie i trąbce.

Jan studiował na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa Politechniki Poznańskiej, ale jego pasja do muzyki zaprowadziła go również na Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Krakowie, gdzie spędził rok. W czasie nauki w szkole muzycznej zaangażował się w kaliski zespół jazzu tradycyjnego. W trakcie studiów w Poznaniu założył własny zespół i nawiązał współpracę z Kwintetem Jerzego Miliana.

W roku 1956 dołączył do zespołu Krzysztofa Komedy, w którym grał na saksofonie barytonowym. Jego występ w tym zespole podczas otwarcia poznańskiego ośrodka Telewizji Polskiej oraz koncerty na festiwalach jazzowych w Sopocie w latach 1956 i 1957 utwierdziły go w przekonaniu, że jazz to jego droga.

Latem 1958 roku Ptaszyn Wróblewski miał kolejną szansę jako członek orkiestry Newport International Youth Band. Udział w festiwalu jazzowym w Newport uczynił go pierwszym polskim jazzmanem oraz jedynym artystą z kraju zza tzw. żelaznej kurtyny, który miał taką szansę. Występ został uwieczniony w filmie „Jazz on Summer’s Day”, a po nim artysta koncertował w wielu amerykańskich miastach, a także w Europie, Indiach, Afryce i Azji. W 1964 roku zaprezentował się z własnym kwartetem w odcinku programu telewizyjnego Jazz – gehört und gesehen.

W latach 1968–1978 Jan Wróblewski pełnił funkcję kierownika Studia Jazzowego Polskiego Radia. Jego współpraca z Willisem Conoverem, który popularyzował jazz w Radiu Music USA, zaowocowała powstaniem audycji Trzy kwadranse jazzu, którą prowadził od 1970 roku aż do swojej przedwczesnej śmierci.

Muzyk był również założycielem i członkiem wielu znanych zespołów, w tym Jazz Believers (1958–1959), Kwintet Andrzeja Kurylewicza (1960–1961), Polish Jazz Quartet (1963–1966), Mainstream (1973–1977), SPPT Chałturnik (1970—1977), Extra Ball, Kwartet Ptaszyna Wróblewskiego (1978–1984) oraz Made In Poland (od 1993).

Ptaszyn skomponował szereg dłuższych utworów, takich jak Wariant Warszawski (koncert na orkiestrę), Maesteso cobinato (koncert na saksofon barytonowy oraz orkiestrę symfoniczną) oraz Czytanki na orkiestrę (suita). Uczynił też kilka radiowych przebojów, w tym „Zielono mi” Andrzeja Dąbrowskiego oraz „Żyj kolorowo” Ewy Bem. Realizował również telewizyjny program Jan Ptaszyn Wróblewski prezentuje.

Ostatecznie, Jan Ptaszyn Wróblewski spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach 27 maja 2024 roku. Jego wkład w jazz i edukację muzyczną pozostanie zapamiętany na zawsze.

Wyróżnienia i nagrody

Jan Ptaszyn Wróblewski, renomowany artysta, zdobył liczne wyróżnienia i nagrody, które podkreślają jego niezaprzeczalny wkład w polską muzykę. Oto jego osiągnięcia:

• – VIII KFPP Opole – wyróżnienie za aranżację (1970),
• – XIII KFPP Opole – Nagroda dla piosenki Kolega Maj za najlepszą aranżację (1975),
• – „Złoty Mikrofon” za wieloletnie propagowanie muzyki jazzowej na antenie Programu III P.R. (1988),
• – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1998),
• – Honorowy Obywatel Kalisza (1999), Zamościa (2005) i Bielska-Białej (2019),
• – 17 kwietnia 2007 roku został uhonorowany nagrodą Złotego Fryderyka za całokształt twórczości artystycznej,
• – 14 grudnia 2007 roku z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• – Laureat Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie muzyki (2012),
• – Nagroda „Koryfeusz Muzyki Polskiej” w kategorii „Nagroda Honorowa” (2016),
• – Paszport „Polityki” – „Kreator Kultury za rok 2016”,
• – Nagroda Mediów Publicznych w kategorii „Muzyka” (2019),
• – 28.02.2023 r. Senat Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu nadał tytuł Doktora honoris causa Janowi Ptaszynowi Wróblewskiemu. Wyróżnienie zostało wręczone w dniu 28.03.2023 we Wrocławiu.

Dyskografia

Jan Ptaszyn Wróblewski, jako jeden z czołowych przedstawicieli polskiego jazzu, posiada bogaty dorobek muzyczny. W jego dyskografii znalazły się liczne nagrania, które odzwierciedlają nie tylko jego talent jako wybitnego muzyka, ale także rozwój polskiej sceny jazzowej na przestrzeni lat. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz jego najważniejszych albumów.

• 1956 Sextet Komedy: Festiwal Jazzowy Sopot,
• 1958 All Stars Swingtet,
• 1958 Jazz Believers,
• 1958 Newport International Youth Band,
• 1960 Quintet Ptaszyna Wróblewskiego,
• 1960 Jazz Jamboree ’60,
• 1961 Jazz Outsiders,
• 1961 Kwintet Jerzego Miliana + Jan Ptaszyn Wróblewski,
• 1961 Jazz Jamboree ’61,
• 1962 Ballet Etudes: The Music of Komeda,
• 1963 Kwintet Andrzeja Kurylewicza,
• 1965 Polish Jazz Quartet,
• 1965 Ptaszyn Wróblewski Quartet,
• 1965 Jazz Jamboree ’65,
• 1969 Studio Jazzowe Polskiego Radia,
• 1972 Sweet Beat,
• 1973 Mainstream,
• 1973 Sprzedawcy glonów,
• 1975 SPPT Chałturnik i Andrzej Rosiewicz,
• 1976 Skleroptak,
• 1977 Mainstream,
• 1977 Kisa Magnusson & Mainstream,
• 1978 Jam Session w Akwarium 1,
• 1978 Flyin’ Lady,
• 1980 Z lotu Ptaka,
• 1983 New Presentation,
• 1989 Jan Ptaszyn Wróblewski: Polish Jazz,
• 1993 Czwartet – Live in Hades,
• 1995 Made in Poland,
• 1998 Henryk Wars Songs,
• 2005 Real Jazz,
• 2007 Supercalifragilistic,
• 2014 Moi pierwsi mistrzowie – Komeda/Trzaskowski/Kurylewicz (Boogie Production),
• 2017 Polish Jazz Quartet – Meets Studio M-2 (Gad Records),
• 2020 Kwintet Barowy – Do widzenia (GAD Records).

Każdy z tych albumów wnosi coś unikalnego do jego artystycznej narracji i pokazuje rozwój jazzu w Polsce w na przestrzeni kilku dekad. Warto zapoznać się z jego twórczością, aby w pełni docenić wpływ, jaki wywarł na krajowy jazz oraz jego unikalny styl.

Filmografia

Filmografia Jana Ptaszyna Wróblewskiego zawiera wiele interesujących pozycji, które ukazują jego bogaty dorobek. Oto niektóre z nich:

• „Gramy Standard!” (1976, film dokumentalny, reżyseria: Andrzej Wasylewski),
• „Fotoplastykon, czyli Ptaszyna opisanie podróży do Indyj” (1979, film dokumentalny, reżyseria: Andrzej Wasylewski),
• „Ptaszyn. Życiorys jazzmana” (2003, film dokumentalny, reżyseria: Mateusz Szlachtycz),
• „Komeda, Komeda…” (2012, film dokumentalny, reżyseria: Natasza Ziółkowska-Kurczuk).

Każdy z tych filmów przyczynia się do lepszego poznania artysty i jego wkładu w świat muzyki jazzowej.

Upamiętnienie

Jednym z charakterystycznych elementów upamiętniających Jan Ptaszyna Wróblewskiego jest mural, który zdobi kamienicę przy ulicy Górnośląskiej w Kaliszu. Przedstawia on trzech znakomitych muzyków: T. Stańkę, J. P. Wróblewskiego oraz Leszka Możdżera. Jego powstanie było wynikiem wspólnej pracy Tanyi Prill i Wojciecha Brewki, a projekt został koordynowany przez Ośrodek Kultury Plastycznej Wieża Ciśnień im. Bogdana Jareckiego w Kaliszu.

Kolejnym przykładem upamiętnienia artysty jest mural znajdujący się na budynku Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu, który również oddaje hołd jego twórczości.

Jan Ptaszyn Wróblewski zaznaczył swoją obecność w polskiej kulturze także poprzez muzykę – został wspomniany w utworze „Inżynierowie z Petrobudowy” autorstwa Stanisława Staszewskiego, co dodatkowo podkreśla jego wpływ na środowisko artystyczne.

---

Oceń: Jan Ptaszyn Wróblewski

---