Zofia Wasilkowska

---

Życiorys

Zofia Wasilkowska urodziła się jako córka Tomasza. W 1932 roku zdobyła tytuł magistra prawa na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1931–1933 pracowała jako aplikantka w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, a w kolejnych latach, do 1939 roku, była aplikantką oraz referendarzem w Prokuratorii Generalnej. Dodatkowo, sprawowała funkcję asystenta na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

W czasie II wojny światowej była aktywną uczestniczką oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi, angażując się w różne działania podziemne. Od 1940 do 1942 roku zarządzała domem mieszkalnym w Warszawie, a do 1944 roku pracowała w Izbie Rzemieślniczej w Radomiu. Po zakończeniu powstania warszawskiego trafiła do obozu Ravensbrück (KL), gdzie przebywała aż do wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

Po wojnie, w 1945 roku, Wasilkowska powróciła do Prokuratorii Generalnej na stanowisko referendarza. Następnie, do 1948 roku, pełniła rolę zastępcy dyrektora departamentu szkolenia w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jej kariera sędziowska rozpoczęła się w 1948 roku w Sądzie Najwyższym, gdzie pozostała w tej roli aż do 1955 roku oraz ponownie od 1958 do 1981 roku. Uchwałą Rady Państwa z 25 sierpnia 1952 roku została powołana do grona członków Państwowej Komisji Wyborczej.

Należała do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (1927–1931), Polskiej Partii Socjalistycznej (1945–1948) oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948–1981). Od 1945 do 1948 roku przewodniczyła Centralnej Radzie Kobiecej PPS, a w latach 1948–1954 była zastępcą członka, a następnie członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Rola zastępcy kierownika wydziału kobiecego KC PZPR przypadła jej od 1949 do 1953 roku. Do 1954 roku zasiadała w Światowej Radzie Pokoju, a do 1956 roku pełniła funkcję sekretarza Centralnej Rady Związków Zawodowych.

Zofia Wasilkowska była posłanką na Sejm PRL w I oraz II kadencji. Od kwietnia 1956 do lutego 1957 roku pełniła obowiązki ministra sprawiedliwości, stając się pierwszą kobietą w polskim rządzie. W latach 1952–1962 aktywnie uczestniczyła w pracach ONZ, gdzie reprezentowała Rząd Polski na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ oraz w Komisji Praw Człowieka i Komisji Praw Kobiet. W 1961 roku została wybrana przewodniczącą Komisji Praw Człowieka ONZ.

Była także członkiem różnorodnych organizacji społecznych, w tym Prezydium Ligi Kobiet oraz przewodniczącą Sekcji Kobiet Prawników. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Międzynarodowej Federacji Kobiet Zawodów Prawniczych. W latach 70-tych, w wieku emerytalnym, Wasilkowska zdecydowała się na wsparcie opozycji demokratycznej, zostając członkinią Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Była także członkiem Komitetu Helsińskiego oraz jednym z założycieli Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w 1989 roku. Uczestniczyła w obradach Okrągłego Stołu oraz pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności, będąc członkinią Społecznej Rady Legislacyjnej.

Jej mężem był Jan Wasilkowski, a synem Andrzej. Zmarła 1 grudnia 1996 roku w Warszawie, a jej ostatnie miejsce spoczynku to cmentarz Powązkowski, gdzie została pochowana 6 grudnia 1996 roku (kwatera 44-2-4).

Publikacje

Oto przegląd publikacji Zofii Wasilkowskiej, które mają istotne znaczenie w różnych dziedzinach prawa. Jej prace były pionierskie i miały duży wpływ na rozwój myśli prawniczej.

• tezy z orzeczeń Francuskiego Sądu Kasacyjnego (1937),
• ochrona posiadania w prawie cywilnym (1938),
• prawa kobiet w Polsce ludowej (1952),
• małżeństwo. istota, trwałość, rozwód (1966),
• prawo w życiu kobiety (1968).

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych wyróżnień, jakie otrzymała Zofia Wasilkowska, można wymienić szereg znaczących odznaczeń. Oto lista jej najważniejszych nagród:

• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1947 roku,
• Order Lwa Białego, który był przyznawany w Czechosłowacji,
• Order Flagi Narodowej I stopnia, przyznany w KRL-D w 1954 roku.

---

Oceń: Zofia Wasilkowska

---