Szymon Poradowski

---

Życiorys

Młodość

Szymon Poradowski przyszedł na świat w Ogrodach, które obecnie są dzielnicą Kalisza. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, a jego rodzicami byli Stanisław Poradowski oraz Wanda Bieniecka. W młodości spędził wiele czasu w majątku rodziny w Niedźwiadach. W swej edukacyjnej drodze uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, które ukończył, zdobijając maturę w roku 1927. Jako młody chłopak, w 1920 roku, wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP), gdzie z czasem pełnił rolę instruktora, a w 1928 roku został awansowany na podharcmistrza. Jego działalność harcerska obejmowała organizację obozów instruktorskich, a także obozów wędrownych oraz żeglarskich.

Studia i praca zawodowa

Decydując się na dalsze kształcenie, Poradowski podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim, które zakończył w 1932 roku, uzyskując tytuł magistra w dziedzinie fizjologii, a szczególnie w zakresie zoologii oraz anatomii porównawczej. Od pierwszego września 1932 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel biologii, chemii i geografii w gimnazjum oraz liceum Zgromadzenia Księży Marianów na Bielanach w Warszawie, gdzie uczył do swojego aresztowania w 1945 roku. W międzyczasie kontynuował studia z zakresu geografii i pedagogiki, zdobywając w 1939 dyplom nauczycielski. W latach 1932 do 1945 był aktywnym członkiem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, a od 1935 roku zasiadał w Prezydium Zarządu Głównego tego stowarzyszenia, gdzie współorganizował z rektorem Uniwersytetu Warszawskiego cykl wykładów znanych jako Uniwersytet Powszechny dla mieszkańców miast w regionach.

Działalność partyjna i konspiracja wojenna

W roku 1933 Poradowski wstąpił do Stronnictwa Narodowego, gdzie w Warszawie sprawował funkcję komisarza Narodowej Organizacji Gimnazjalnej. Po zgonie Romana Dmowskiego, dołączył do frakcji Jędrzeja Giertycha oraz Kazimierza Kowalskiego. W październiku 1939 roku, wspólnie z Karolem Stojanowskim, współzałożył Narodowo-Ludową Organizację Wojskową, wchodząc w skład jej Komendy Głównej, w tym również ze swoim bratem, ks. Michałem Poradowskim, który był kapelanem wojskowym. Jako kierownik organizacji w szkołach średnich, był także zastępcą ogólnopolskiego komisarza tajnej organizacji akademickiej. W roku 1942 sprzeciwił się scaleniu Narodowej Organizacji Wojskowej z Armią Krajową oraz wsparł Tymczasową Komisję Rządzącą SN, z której został wybrany na członka Wojennego Zarządu Głównego SN (tzw. secesjoniści). Ponadto, poparł ściślejszą współpracę z „Grupą Szańca” i OW ZJ. W roku 1943 dołączył do Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej, które było ciałem nadrzędnym względem Narodowych Sił Zbrojnych oraz Służby Cywilnej Narodu. Po powrocie do SN 1 kwietnia 1944, w czerwcu tego samego roku zasiadł w jego Zarządzie Głównym. W czasie powstania warszawskiego mieszkał z rodziną w Boernerowie.

Konspiracja w PRL i represje

Po aresztowaniu przez NKWD szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, w tym i członków Stronnictwa Narodowego, Poradowski, w roli członka ZG SN, objął funkcję przewodniczącego Dzielnicy Warszawskiej, obejmującej Warszawę oraz okręgi: Warszawski, Białostocki i Łódzki. Utrzymywał kontakt z komendantami NZW podległymi ZG SN, zwłaszcza z Mieczysławem Grygorcewiczem „Ostrowskim”, który był komendantem Okręgu Białostockiego NOW/NZW. Po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, Poradowski był za legalizacją opozycji wobec reżimu komunistycznego. W sierpniu 1945 był jednym z głównych inicjatorów powołania Komitetu Legalizacyjnego SN i stał się jego członkiem. Z sześcioma innymi członkami stronnictwa, złożył memoriał do Bolesława Bieruta, w którym nawoływano do zakończenia walk i wsparcia ruchu legalizacyjnego. Utrzymywał kontakt z Okręgiem Białostockim NZW oraz w październiku 1945 spotkał się z kurierem prezesa SN, Tadeusza Bieleckiego. 19 października 1945 roku został aresztowany podczas zajęć w szkole, a następnie osadzony w areszcie śledczym w różnych miejscach Warszawy. Wkrótce po jego aresztowaniu, pozostali sygnatariusze memoriału zostali uwolnieni i zorganizowali starania o jego wypuszczenie.

Jednak sprawa Poradowskiego została włączona do procesu Okręgu Białostockiego NZW, gdzie został skazany 21 października 1946 roku przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie. Na mocy amnestii, karę zmniejszono mu do 5 lat pozbawienia wolności. Prokurator żądał kary śmierci, a Poradowskiego bronił mecenas Mojżesz (Mieczysław) Maślanko. Po zwolnieniu z aresztu 10 marca 1947, Poradowski osiedlił się we Wrocławiu i nie zamierzał angażować się w działalność konspiracyjną, mimo że wkrótce po spotkaniu z Adamem Doboszyńskim został aresztowany 7 września 1947 roku

Praca zawodowa i naukowa

Po odzyskaniu wolności, Szymon Poradowski wrócił do Wrocławia, jednak przez kolejne dziewięć miesięcy nie miał możliwości znalezienia pracy. Ostatecznie zatrudnił się w Polskim Związku Wędkarskim. Od 1955 do 1960 roku pracował jako asystent naukowo-dydaktyczny w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu, organizując ogólnopolskie zjazdy naukowe dla pracowników ogrodów zoologicznych. Równocześnie, od 1956 roku angażował się jako pracownik naukowy w Zakładzie Biologii Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Jego prace naukowe obejmowały wiele konferencji, a także stworzenie ogromnej kolekcji zdjęć zoologicznych, w tym około 2500 portretów zwierząt, z czego 700 zostało opublikowanych. Przez lata 1962-1966 intensywnie pracował nad swoją pracą doktorską, którą obronił na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie „odwilży politycznej” jego aktywność została objęta inwigilacją przez Służbę Bezpieczeństwa, co doprowadziło do jego aresztowania w 1959 roku za działalność w Stronnictwie Narodowym oraz powrotu choroby płuc, którą nabył w czasie więzienia.

Ostatnie lata życia

Na emeryturę przeszedł w 1975 roku, pełniąc wcześniej funkcję starszego wykładowcy. W trakcie stanu wojennego, 8 stycznia 1982 roku, zorganizowano próbę aresztowania Poradowskiego w ramach prewencji wobec działaczy NSZZ „Solidarność”. Ostatecznie doszło tylko do rewizji jego mieszkania oraz zastraszenia członków rodziny. Zmarł 29 maja 1983 roku we Wrocławiu. Jego miejsce wiecznego spoczynku znajduje się w Kokaninie, w grobie rodzinnym. Pośmiertnie odznaczony został w 1993 roku Orderem Męczeństwa i Zwycięstwa za walkę o wolną i sprawiedliwą Polskę oraz w 1995 roku Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego.

---

Oceń: Szymon Poradowski

---