Bronisław Zygmunt Siwik

---

Życiorys

Bronisław Zygmunt Siwik był osobą, która swoją edukację rozpoczęła w Męskim Gimnazjum Klasycznym w Kaliszu, gdzie aktywnie uczestniczył w tajnych kółkach samokształceniowych. Dalsze kroki prowadziły go do uczelni wyższej – studiował prawo na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, jednak te studia, z nieznanych przyczyn, musiał przerwać. W 1901 roku przeniósł się do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie podjął pracę w fabryce „Fitzner i Gamper” w Sosnowcu jako urzędnik.

W 1904 roku, namówiony przez Norberta Barlickiego, przystąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Na początku pełnił rolę agitatora, a także użyczał swojego mieszkania jako miejsca przechowywania bibuły i broni. Był aktywnym członkiem Komitetów Dzielnicowych PPS Konstantynów i Pogoń. Siwik, będąc zwolennikiem tradycyjnych poglądów, został w 1906 roku zawieszony w prawach członka przez Okręgowy Komitet Robotniczy, który przesunął się w lewo. W tym samym roku był jednym z współzałożycieli sosnowieckiego oddziału Uniwersytetu dla Wszystkich, gdzie również pełnił rolę wykładowcy.

Po rozłamie w PPS od listopada 1906 roku zaczynał organizować nowe struktury, co zaowocowało jego członkostwem w zagłębiowskim OKR PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Angażował się również w redakcję czasopisma „Górnik” i reprezentował swoją organizację na X Zjeździe PPS-Fr.Rew. w Wiedniu w marcu 1907 roku. Niestety, w tym samym roku padł ofiarą prowokacji ze strony Mieczysława Sankowskiego, co doprowadziło do jego aresztowania 15 czerwca. Przesiedział jakiś czas w sosnowieckim oraz piotrkowskim więzieniu, a ostatecznie został skazany na 3-letnie zesłanie do guberni wiackiej w Rosji, z zakazem powrotu do Królestwa Polskiego.

Mieszkając w Petersburgu od 1909 roku, angażował się w działalność Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej oraz współpracował z lwowskim pismem „Promień”, przyczyniając się także do publikacji w „Przeglądzie Wileńskim”, jak i w warszawskich czasopismach: „Prawdzie” oraz „Myśli Niepodległej”. Po wybuchu I wojny światowej Siwik intensyfikował swoje działania, stając się jednym z czołowych działaczy lewicy niepodległościowej na północy. Nawiązał kontakt z Centralnym Komitetem Robotniczym PPS-Frakcji, a współpraca z zaraniarzami doprowadziła do utworzenia Związku Patriotów, który działał na rzecz legionów Piłsudskiego.

W 1917 roku, w odpowiedzi na rewolucję lutową w Rosji, poparł ideę jedności polskich środowisk demokratycznych, a po krótkim czasie wszedł do Polskiego Komitetu Demokratycznego. Jako jeden z kluczowych działaczy PPS w Petersburgu, od kwietnia 1917 roku uczestniczył w pracach Tymczasowego Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS w Rosji. Przenosił głos polskich socjalistów z Rosji na konferencję w Sztokholmie, gdzie opowiedział się przeciwko powstawaniu polskich formacji zbrojnych w Rosji oraz za podporządkowaniem się tymczasowej Radzie.

Od początku 1918 roku aktywnie zajął się działalnością na rzecz Polski po odzyskaniu niepodległości. Po kilku miesiącach pracy w Departamencie Pracy RR, od listopada 1918 roku pełnił funkcję naczelnika Wydziału Sekcji Kas Chorych w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Po prostu zajmował wiele kluczowych stanowisk, w tym w ZUS oraz PZU Pracowników Umysłowych. Pozostając aktywnym w polityce, w 1919 roku był z powrotem radnym m.st. Warszawy.

Jako zwolennik spółdzielczości, od listopada 1918 roku zajmował się organizowaniem Związku Spółdzielni Spożywców RP. Jego wpływy zwłaszcza w ruchu spółdzielczym były znaczące. Po wstąpieniu do wojska w trakcie wojny polsko-bolszewickiej, w 1920 roku, jednak możliwości jego działań zostały zatrzymane przez chorobę, a po demobilizacji przywrócił działalność publicystyczną, pisząc w pismach PPS i organach piłsudczykowskich do końca swojego życia.

Siwik, będąc odpowiedzialnym za wiele ważnych inicjatyw, odrzucał ideę dyktatury proletariatu. Zamiast tego, jego myślenie polityczne opierało się na koncepcji demokracji połączonej z rynkiem gospodarczym, przy czym kluczowym słowem kluczowym były dla niego idee spółdzielczości oraz związki zawodowe.

Po przewrocie majowym opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego, co zaowocowało opuszczeniem PPS w 1929 roku, kiedy partia ta przeszła do opozycji wobec rządów sanacyjnych. Siwik pozostaje postacią, która w swoim życiu wniosła wiele do ruchów socjalistycznych, spółdzielczych oraz politycznych w Polsce.

Rodzina

Bronisław Zygmunt Siwik przyszedł na świat w rodzinie wyznania kalwińskiego, jako syn urzędnika kasy gubernialnej w Kaliszu, Stanisława oraz Heleny z Barańskich. Jego życie osobiste było dość burzliwe, ponieważ był dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona, Stanisława Rozalia z Czajkowskich (ur. 1885), była aktywną działaczką Polskiej Partii Socjalistycznej w Zagłębiu. Niestety, małżeństwo to nie przetrwało próby czasu i w 1908 roku Bronisław uzyskał rozwód, a Stanisława wkrótce po tym wyszła ponownie za mąż za Henryka Kirsta.

W swoim drugim małżeństwie związał się ze Stanisławą z Maśnych, a ich życie wspólne zaowocowało narodzinami syna, Przemysława Zygmunta (1912–1940). Przemysław był obiecującym architektem, jednak los okazał się dla niego niezwykle okrutny. Został zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Charkowie. Jego pamięć trwa i jest czczona, a sam Przemysław został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (K, 2, 32).

Ordery i odznaczenia

Bronisław Zygmunt Siwik był odznaczonym zasłużonym człowiekiem, który przyczynił się do historycznych wydarzeń. W ciągu swojego życia otrzymał szereg odznaczeń, które świadczą o jego oddaniu dla kraju.

• Krzyż Niepodległości (pośmiertnie, 25 stycznia 1933),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928).

Niektóre prace

Bronisław Zygmunt Siwik jest autorem wielu znaczących prac, które mają swoje miejsce w literaturze i debacie społecznej. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego dzieł:

• – Na przełomie, Sankt Petersburg 1916 (zauważmy, że tekst „Na przełomie” napisał Paweł Hulka-Laskowski pod pseudonimem „Bronisław Siwik”),
• – Na marginesie chwili, Sankt Petersburg 1916,
• – Do Maksyma Gorkija o drogach rozwoju narodów, Sankt Petersburg 1916,
• – Sprawa polska w oświetleniu przeciwieństw klasowych, Sankt Petersburg 1918,
• – O bolszewizmie, Petersburg i Warszawa 1918,
• – Na marginesie chwili, Warszawa 1919,
• – Co to jest demokracja? Warszawa 1920,
• – Prawda niemiecka o ubezpieczeniach społecznych w Polsce, Gleiwitz 1920,
• – Die deutsche Wahrheit über die Sozialversicherungen in Polen, Kreuzburg 1921,
• – Państwo a społeczność narodowa, Warszawa 1921,
• – W walce o prawdę. (Rozważania dotyczące stosunków międzyludzkich), Warszawa 1928.

Prace te odzwierciedlają zainteresowania Siwika oraz jego zaangażowanie w istotne problemy społeczne i polityczne swojego czasu.

---

Oceń: Bronisław Zygmunt Siwik

---