Stanisław Pawlak (dyplomata)

---

Życiorys

W 1951 roku Stanisław Pawlak zakończył naukę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Kaliszu, a następnie kontynuował edukację, uzyskując w 1955 dyplom studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie od 1948 do 1955 był aktywnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej (ZMP), a od 1952 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Jego kariera naukowa wznosiła się na kolejnych etapach – w 1967 roku uzyskał tytuł doktora nauk prawnych, a w 1973 tytuł doktora habilitowanego w dziedzinie nauk politycznych. W 2002 roku uhonorowano go tytułem profesora nauk humanistycznych.

Stanisław Pawlak przez całe życie zawodowe związany był z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, gdzie pracował od 1955 do 2005 roku. Jego wcześniejsze doświadczenia obejmowały między innymi członkostwo w Polskiej Misji do Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei, gdzie pracował w latach 1956–1958. Później był attaché oraz II sekretarzem w ambasadzie w Tokio (1958–1963) oraz zastępcą szefa polskiej delegacji w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Sajgonie (1965–1966). Jego kariera dyplomatyczna obejmowała także stanowisko I sekretarza ambasady w Waszyngtonie (1967–1970), a następnie wicedyrektora Sekretariatu Ministra (1973–1975), dyrektora Departamentu Organizacji Międzynarodowych MSZ (1975–1978) oraz ambasadora w Kanadzie (1978–1983).

Pawlak był dyrektorem Departamentu Prawno-Traktatowego w latach 1983–1986 oraz ponownie powrócił do Departamentu Organizacji Międzynarodowych (1986–1989). Pełnił rolę stałego przedstawiciela Polski przy ONZ w okresie 1989–1991, a także wicedyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego aż do roku 1996. Jego ostatnia misja dyplomatyczna obejmowała funkcję ambasadora RP w Syrii i Jordanii w latach 1996–2001. Od 2002 roku był ambasadorem tytularnym.

W latach 2001–2005 Pawlak pełnił rolę doradcy ds. międzynarodowych prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Zasłużony dla kraju, był przedstawicielem Polski w składzie delegacji na Zgromadzeniach Ogólnych ONZ w Nowym Jorku w latach 1973–1978, 1983–1990 oraz 2002–2005.

Jako profesor w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, wykładał od 1974 roku, po 2001 jako pracownik nieetatowy, a od 2013 roku przeszedł na emeryturę. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się na prawie międzynarodowym publicznym, terroryzmie międzynarodowym oraz aspektach prawno-międzynarodowych związanych z kwestiami mniejszości narodowych.

W przeszłości pełnił również funkcję dziekana Wydziału Administracji i Zarządzania w Wyższej Szkole Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie. Był aktywnym członkiem Komisji Prawa Międzynarodowego (1987–1991), Rady Legislacyjnej (1983–1989) oraz Rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM) w latach 1983–1989. Należał również do Komisji Prawa Morskiego Polskiej Akademii Nauk oraz zasiadał w Radzie Fundacji Aleksandra Kwaśniewskiego „Amicus Europae”.

Stanowisko sędziego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza w Hamburgu objął 1 października 2005 roku, a w 2014 roku został wybrany na kolejną 9-letnią kadencję, która zakończyła się 30 września 2023 roku. Wdzięczny za swoją wkład w dyplomację, był jednym z sędziów, którzy rozstrzygnęli sprawę Filipiny v. Chiny dotycząca roszczeń terytorialnych Chin wobec Morza Południowochińskiego w 2016 roku.

Publikacje

W zakresie działalności pisarskiej Stanisław Pawlak zaprezentował bogaty dorobek naukowy i publicystyczny. Oto wybrane publikacje:

• Okinawa, wyd. MON, Warszawa 1972,
• Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Chin 1941–1955, wyd. PWN, Warszawa 1973,
• Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Chin 1956–1978, wyd. PWN, Warszawa 1982,
• Polityczne i prawne aspekty międzynarodowego terroryzmu (Sprawy Międzynarodowe, wrzesień 1988),
• The legal aspects of verification, [w:] The International Law of Arms Control and Disarmament, wyd. ONZ New York 1991,
• Polityka traktatowa Polski w latach 1990–1993, [w:] Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 1993–1994, Warszawa 1994,
• Wzrost rangi mocarstwowej Japonii, [w:] Nowe role wielkich mocarstw, Warszawa 1996,
• Ochrona mniejszości narodowych w Europie, wyd. SCHOLAR, Warszawa 2001,
• Międzynarodowa współpraca w walce z terroryzmem, [w:] Publikacje Biura Informacji Rady Europy w Warszawie (Biuletyn nr 1/2002),
• Muslims in Europe: A Muslims Account, [w:] Europe and the Muslim World: The Role of Dialogue, wyd. Institute of Strategic Studies, Islamabad 2004,
• Organizacja Narodów Zjednoczonych wobec międzynarodowego terroryzmu, [w:] Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i Perspektywy, Warszawa 2006,
• Dyplomacja wielostronna-rola i znaczenie, [w:] Stosunki międzynarodowe w XXI wieku (Praca zbiorowa), wyd. SCHOLAR, Warszawa 2006,
• The Protection of National Minorities in Eastern Europe, [w:] OSCE and Minorities. Assessment and Prospects, wyd. SCHOLAR, Warszawa 2007.

Odznaczenia

Stanisław Pawlak, będący znaną postacią w świecie dyplomacji, uzyskał szereg prestiżowych odznaczeń w uznaniu za swoje zasługi i wkład w rozwój relacji międzynarodowych.

• Order Wschodzącego Słońca III klasy (2021),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2005),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1985),
• Złoty Krzyż Zasługi (1974),
• Odznaczenia wietnamskie, niemieckie, syryjskie.

---

Oceń: Stanisław Pawlak (dyplomata)

---