Irena Grywińska


Irena Grywińska, znana również pod nazwiskiem Grywińska-Adwentowicz, była wybitną postacią polskiego świata teatralnego. Urodziła się 28 października 1895 roku w Kaliszu, a swoje życie zakończyła 26 grudnia 1969 roku w Warszawie.

Ta niezwykle utalentowana aktorka i reżyserka przez lata swojej kariery znacząco przyczyniła się do rozwoju polskiej sztuki teatralnej, pozostawiając trwały ślad w pamięci widzów i krytyków.

Życiorys

Urodziny Ireny Grywińskiej miały miejsce w rodzinie Stanisława i Franciszki Stangów (Sztangów). Właściwe przygotowanie do kariery artystycznej zdobyła, kończąc szkołę średnią w Kaliszu, a następnie podejmując studia z zakresu języków obcych w Dreźnie. W tej dziedzinie rozwijała swoje umiejętności aktorskie pod okiem takich mentorów jak T. Roland oraz K. Borowski.

Debiutowała na scenie w 1923 roku, występując w Teatrze Miejskim z siedzibą w Łodzi. W sezonie 1923/24 grała na deskach Teatru im. A. Fredry w Warszawie. W lecie tego samego roku dołączyła do obsady warszawskiego Teatru Bagatela, następnie, w sezonie 1924/25, znalazła się w Teatrze im. W. Bogusławskiego. W 1925 roku zaan­gażowała się do Teatru Miejskiego w Łodzi, a od 6 sierpnia 1926 roku występowała gościnnie w warszawskim Teatrze Polskim.

W okresie od stycznia do września 1927 roku była członkinią zespołu objazdowego Karola Ad­wentowicza, grając w takich miastach jak Kalisz, Kielce, Radom, Zamość, Stanisławów, Przemyśl, Tarnów, Drohobycz, Częstochowa oraz Płock. W latach 1927–1930 pozostawała związana z Teatrem Miejskim w Łodzi, a w sezonie 1930/31 z Teatrem Miejskim we Lwowie, gdzie głównie występowała na scenie Teatru Ma­łego.

W 1931 roku miała okazję gościnnie występując w Teatrze Nowym w Poznaniu. Od lutego 1932 grała w Instytucie Reduty w Warszawie oraz na trasie objazdowej. Przez lata 1932–1939 prowadziła z mężem prywatny Teatr Kameralny, gdzie nie tylko występowała, grając m.in. Amelię w Mazepie Juliusza Słowackiego oraz Norę w utworze Henryka Ibsena, ale również zajmowała się reżyserią. W 1939 roku zagościła także w warszawskim kabarecie Nowy Momus.

Sezon 1933/34 to kolejny krok w jej karierze, kiedy zagrała dwie role na scenie Teatru Ateneum. W czasie niemieckiej okupacji do 1942 roku pracowała jako kelnerka w barze „Pod Znachorem”, a następnie ukrywała się w Albinowie pod Opatowem.

Po wojnie, między kwietniem a wrześniem 1945 roku występowała w Teatrze Miejskim w Katowicach. W sezonie 1945/46 prowadziła, wspólnie z K. Adwentowiczem, Teatr Powszechny im. Żołnierza Polskiego w Krakowie. W sezonie 1946/47 objęła kierownictwo najpierw krakowskiego Okręgowego Teatru Domu Żoł­nierza, a później Zrzeszenia Artystów pod nazwą Ko­media Muzyczna. W tym roku uzyskała również niezbędne uprawnienia reżyserskie.

W sezonie 1947/48 miała okazję występować gościnnie w warszawskim Studio Teatr MO. W latach 1948–1951 była na stałe związana z Teatrem Powszechnym w Łodzi, gdzie oprócz występów również reżyserowała. Następnie w Warszawie w latach 1951–1953 była członkinią zespołu Teatru Nowego, a lata 1953–1955 spędziła w Teatrze Powszechnym. Od 1 listopada 1955 do paź­dziernika 1959 pełniła rolę aktorki, reżysera, dyrektora i kierownika artystycznego Teatru Ludo­wego, a następnie przeniosła się do Teatru Klasycznego, gdzie pracowała jako reżyser do końca sezonu 1963/64. W tym czasie reżyserowała także gościn­nie w Teatrze Polskim w Szczecinie.

W dniu 19 stycznia 1955 roku, na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, Irena Grywińska została uhonorowana Medalem 10-lecia Polski Ludowej. Ostatecznie zmarła w Warszawie, a jej miejsce spoczynku to cmentarz Wojskowy na Powązkach (kwatera B19-8-8).

Życie prywatne

Irena Grywińska przez pewien czas była związana z Karolem Adwentowiczem. Ich sakramentalny związek zawarli 2 lipca 1936 roku w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Przypisy

  1. a b c Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 05.01.2024 r.]
  2. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 25.07.2021 r.]
  3. Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 30.09.2019 r.]
  4. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.
  5. Ślub Adwentowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 151 z 05.07.1936 r.
  6. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Adwentowicz Irena.

Oceń: Irena Grywińska

Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:14