Benedykt Jerzy Dorys

---

Życiorys

Benedykt Jerzy Dorys był jedynym dzieckiem Maurycego Rotenberga oraz Anny z domu Wajchselfisz. Rodzina osiedliła się w Kaliszu, gdzie jego ojciec prowadził zakład zegarmistrzowski, a matka pełniła obowiązki domowe.

Jego pasja do fotografii rozpoczęła się w 1914 roku. W latach 1918–1922 uczęszczał do średniej szkoły muzycznej w Kaliszu, gdzie spotkał swoją przyszłą żonę, Halinę. W 1920 roku wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, co na pewno miało duży wpływ na jego późniejsze życie.

Debiutował jako fotograf w 1928 roku na pierwszym Międzynarodowym Salonie Fotografii Artystycznej w Warszawie. Rok później podjął decyzję o zostaniu zawodowym fotografem, otwierając swoje atelier artystyczne „Studio Dorys”, które szybko stało się najpopularniejszym miejscem do wykonywania portretów w Warszawie. Przyjmował wiele wybitnych osobistości tamtych czasów, a jego prace stały się znane również w reklamie oraz w tworzeniu aktów fotograficznych. Dorys słynął z innowacyjnej techniki wielobarwnych przetłoków, a seria jego zdjęć ukazujących przedwojenne życie Kazimierza nad Wisłą uznawana jest za pierwszy polski reportaż fotograficzny.

Właściwie do 1939 roku prowadził swój zakład fotograficzny w Alejach Jerozolimskich 41, w Warszawie. W 1940 roku trafił do getta, gdzie objął zakład przy ul. Chłodnej 16, a po zmianie granic getta przeniósł się na Elektoralną. Udało mu się uciec z getta w 1942 roku i przez okres do wybuchu powstania warszawskiego ukrywał się w Warszawie, przebywając m.in. u Boguckich, Kazimierza Wiłkomirskiego oraz Czesława Olszewskiego.

W 1946 roku założył nowy warsztat fotograficzny przy ul. Nowy Świat 29, który funkcjonował aż do połowy lat 80. W tym czasie stworzył bogatą kolekcję portretów wybitnych przedstawicieli polskiej kultury i nauki. W 1947 roku, jako członek założyciel, przystąpił do Związku Polskich Artystów Fotografików, otrzymując legitymację nr 10.

Zaangażował się również w działalność Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii oraz Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego i Sekcji Fotograficznej ZAiKS.

Po zakończeniu swojej twórczości artystycznej, Benedykt Jerzy Dorys spoczął na cmentarzu ewangelicko-reformowanym, usytuowanym przy ul. Żytniej w Warszawie, na kwaterze 12-3-9.

Wystawy indywidualne (wybór)

Artystyczna podróż Benedykta Jerzego Dorysa, znanego fotografa, odzwierciedla jego kreatywną ekspresję oraz wkład w polską kulturę. Wśród jego indywidualnych wystaw, szczególnie wyróżniają się:

• „Fotografia” – Polskie Towarzystwo Fotograficzne, Warszawa (1929),
• „Benedykt Jerzy Dorys” – Galeria Kordegarda, Warszawa oraz późniejsze lokalizacje w Polsce (1960),
• „Retrospektywna wystawa fotografii Benedykta Jerzego Dorysa 1926–1960” – BWA Lublin (1961),
• „Retrospektywna wystawa fotografii Benedykta Jerzego Dorysa 1926–1960” – Galeria ZPAF, Warszawa, z kolejnymi prezentacjami w innych miastach (1974),
• „Twórcy kultury i sztuki” – Galeria ZPAF-PSP, Warszawa (1974),
• „Aktorzy i moda lat trzydziestych” – Stara Galeria ZPAF, Warszawa (1974),
• „Kazimierz nad Wisłą” – Stara Galeria ZPAF, Warszawa (1977),
• „Kazimierz nad Wisłą w latach 1931–1932” – Muzeum w Kazimierzu Dolnym (1983),
• „Benedykt Jerzy Dorys” – Stara Galeria Fotografii ZPAF, Warszawa (1994).

Wystawy zbiorowe (wybór)

Benedykt Jerzy Dorys od roku 1926 brał udział w imponującej liczbie ponad 100 wystaw zbiorowych, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Poniżej przedstawiamy wybrane z nich:

• „Polska fotografia artystyczna od 1939 r.” – Muzeum Narodowe, Wrocław (1977),
• „Polski portret 1840–1939” – Galeria UPAP, Warszawa (1978),
• „Polska Fotografia 1839–1979” – International Center of Photography, Nowy Jork, USA (1979),
• „Polska Fotografia 1839–1979” – Galeria Zachęta, Warszawa; Muzeum Sztuki, Łódź; Londyn, Anglia; Centre Georges Pompidou, Paryż, Francja (1980),
• „Sztuka reportażu” – Muzeum Narodowe, Wrocław; Muzeum Sztuki, Łódź (1980).

Ordery i odznaczenia

Benedykt Jerzy Dorys został wyróżniony wieloma licznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego wkład w rozwój kultury oraz działalność społeczną. Oto lista jego orderów i medali:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1980 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1964 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, który został nadany 11 lipca 1955 roku,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1974 roku,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej, nagrodzony w 1985 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, który otrzymał 19 stycznia 1955 roku,
• Medal Roku Jana Bułhaka, przyznany w 1976 roku,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”, nadana w 1978 roku,
• Złoty Medal ZPAF w 50. rocznicę pracy twórczej, przyznany w 1974 roku,
• Medal Pamiątkowy ZAiKS, który otrzymał w 1978 roku.

Nagrody

Benedykt Jerzy Dorys, wybitny artysta, otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień podczas swojej kariery zawodowej. Wśród najważniejszych nagród znajdują się:

• „Srebrny Ryngraf” ZPAF, przyznany z okazji 35-lecia pracy artystycznej w 1960 roku,
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki, którą zdobył trzykrotnie: w latach 1960, 1973 oraz 1975.

---

Oceń: Benedykt Jerzy Dorys

---