Maria Kolabińska, urodzona 18 sierpnia 1879 roku w Kaliszu, zapisała się na kartach polskiej socjologii jako jedna z jej pionierów. Jej życie zakończyło się 19 października 1957 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie znaczący ślad w tej dziedzinie nauki.
Była nie tylko socjologiem, ale również urzędnikiem, co podkreśla jej wielowarstwową działalność zawodową. W związku z tym, jej wkład w rozwój polskiej socjologii był nieoceniony, a jej prace są do dziś inspiracją dla wielu badaczy.
Życiorys
Maria Kolabińska była osobą pochodzącą z rodziny złożonej z czwórki rodzeństwa, córką Franciszka, który pracował jako złotnik, oraz Teresy z Ogrodnickich. Właściwy etap edukacji rozpoczęła w żeńskim gimnazjum w Kaliszu, jednak maturę uzyskała eksternistycznie w męskim gimnazjum tego miasta w 1899 roku. W okresie do roku 1903 lub 1905, razem ze swoją siostrą Apolonią, prowadziła tajną pensję dla dziewcząt w Kaliszu.
W 1905 roku rozpoczęła naukę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1907 roku przeniosła się na Faculté de Droit et des Lettres na Uniwersytecie w Lozannie. Tam była pod kierunkiem znanego socjologa Vilfredo Pareto, gdzie napisała pracę doktorską zatytułowaną „La circulation des élites en France. Étude historique depuis la la fin du XIe siècle jusqu’à la Grande Révolution.” Dyplom doktora nauk społecznych uzyskała 15 maja 1912 roku, po czym szybko powróciła do Polski.
Po powrocie do kraju zatrudniła się w warszawskim Biurze Pracy Społecznej, które działało w ramach Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej. W tym czasie pełniła obowiązki pod kierownictwem Władysława Grabskiego. Niestety, wskutek okupacji niemieckiej, w 1915 roku straciła pracę i wróciła do Kalisza, gdzie nauczała w szkole, którą prowadziła jej starsza siostra. Latem 1919 roku znów przeniosła się do Warszawy, gdzie uzyskała posadę w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, pracując w dziale Inspekcji Pracy jako podinspektor.
W latach 1928-1939 kierowała referatem ochrony pracy kobiet oraz młodocianych, podejmując szczególne działania na rzecz chronionych grup w przemyśle. W okresie okupacji niemieckiej była aktywna w Stołecznym Komitecie Pomocy Dzieciom i Młodzieży, który później przekształcił się w Dział Opieki nad Dziećmi. Po upadku powstania warszawskiego ewakuowano ją z miasta, lecz już w maju 1945 roku postanowiła wrócić do Warszawy. Pracowała w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej aż do osiągnięcia wieku emerytalnego w 1951 roku.
W 1947 roku miała zaszczyt uczestniczyć w Międzynarodowej Konferencji Pracy w Genewie, na której polską delegację kierował Kazimierz Rusinek. Choć nie angażowała się aktywnie w sprawy polityczne, musiała utrzymywać kontakt ze swoją starszą siostrą, gdyż komunistyczne władze nie przyznały jej świadczeń emerytalnych. Całe życie pozostała panną i nigdy nie założyła rodziny.
Ostatecznie zmarła w Warszawie, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się obok siostry na cmentarzu Bródnowskim, w sektorze 65G-3-25.
La circulation des élites en France
Praca „La circulation des élites en France” stanowiła znaczący krok w badaniach nad elitami, a jej autorka, Maria Kolabińska, zyskała uznanie wśród wybitnych naukowców. Doktorat ten był jednym z dwóch, nad którymi pieczę sprawował Vilfredo Pareto, który wysoko oceniał jej osiągnięcia naukowe.
Nie bez powodu Kolabińska zyskała również uznanie u innych wielkich myślicieli. Z entuzjazmem cytował ją Pitirim Sorokin, a jej praca „Trattato di socjologia generale” została szeroko przytoczona w literaturze przedmiotu. Prace Kolabińskiej, szczególnie ta dotycząca elit, uznawane są za pionierskie i wyjątkowe w tej dziedzinie.
Thomas Burton Bottomore określił jej osiągnięcia jako najbardziej twórcze rozwinięcie oraz uzupełnienie myśli Pareto dotyczącej wymiany elit.
Ordery i odznaczenia
Maria Kolabińska była osobą o wybitnych osiągnięciach, co zostało docenione przez nadanie jej licznych odznaczeń. W swojej karierze otrzymała ważne wyróżnienia, które świadczą o jej zasługach dla kraju.
- uzyskała Złoty Krzyż Zasługi w dniu 22 lipca 1947,
- zdobyła Srebrny Krzyż Zasługi w czasie II RP.
Przypisy
- Cmentarze Bródzieńskie [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 04.08.2023 r.]
- a b c Łukasz Dominiak, Włodzimierz Wincławski, Życie i dzieło Marii Kolabińskiej. Zapomniany epizod socjologii polskiej, [w:] Roczniki Historii Socjologii, vol. II, 2012 r., s. 121–131, ISSN 2084-2031.
- M.P. z 1947 r. nr 125, poz. 786 „za zasługi położone przy odbudowie i organizacji ubezpieczeń społecznych”.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Barbara Sobiś-Rabijewska | Wolfgang Hörner | Mieczysław Tanty | Feliks Teodor Esse | Jan Danecki | Wacław Kłopociński | Juliusz Migasiewicz | Janusz Kapuściński (geofizyk) | Zbigniew Tyszka | Włodzimierz Bonusiak | Mirosław Nowaczyk (filozof) | Andrzej Bonusiak | Andrzej Korycki (rybak) | Krystyna Łyczkowska | Seweryn Tymieniecki | Józef Kossecki | Krzysztof Brzechczyn | Stanisław Solski | Adam Chodyński | Marcin Białas (pedagog)Oceń: Maria Kolabińska