Henryk Makower

---

Życiorys

Lata przedwojenne

Henryk Makower przyszedł na świat w Kaliszu w żydowskiej rodzinie wywodzącej się z Kresów Wschodnich. Jego rodzicami byli Gedali oraz Dora, z domu Lampert. Na uroczystości ślubnej dziadków Makowera gościła znana pisarka, Eliza Orzeszkowa, która później uwieczniła to wydarzenie w powieści dotyczącej Eli Makower. W początkowym okresie swojego życia, Henryk spędził dwa lata na studiach z zakresu biologii na Uniwersytecie Wileńskim. Po tym czasie przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie w 1929 roku uzyskał tytuł lekarza. W trakcie studiów pracował jako asystent w Zakładzie Fizjologii i Bakteriologii, zdobywając cenne doświadczenie. Dodatkowo, w 1931 roku ukończył kurs z zakresu bakteriologii oraz immunologii, realizując go w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej, jego kariera zawodowa rozwijała się w Łodzi, gdzie pełnił funkcję lekarza internisty w szpitalach miejskich oraz w pogotowiu ratunkowym.

II wojna światowa

W trakcie II wojny światowej, Henryk Makower został przymusowo przeniesiony do warszawskiego getta, gdzie przebywał od 1940 do 1943 roku. Tutaj pełnił rolę ordynatora oddziału zakaźnego w Szpitalu Dziecięcym imienia Bersonów i Baumanów, a jego działania koncentrowały się na zwalczaniu epidemii tyfusu. Współpracując z Ludwikiem Hirszfeldem, Makower prowadził wykłady z zakresu fizjologii dla studentów medycyny i farmacji na tajnym Wydziale Lekarskim znajdującym się w getcie. W tym okresie był także osobistym lekarzem wielu pracowników Judenratu. W 1942 roku, podczas trwającej akcji deportacyjnej, Makower wziął ślub z Emą Noemi Wigdorowicz (ur. 1912). Warto zaznaczyć, że w tym czasie jego matka, siostra z mężem i córką oraz brat z żoną zostali deportowani. Dnia 24 stycznia 1943 roku, Henryk wraz z żoną podjęli próbę ucieczki z getta, jednak bezskutecznie. Trzy dni później wspólnie z grupą placówkarzy przedostali się na stronę aryjską. Początkowo zamieszkali u rodziny Paluchów, po czym przez ponad 18 miesięcy ukrywali się w Miłośnie pod Warszawą, korzystając z wsparcia przyjaciół oraz doktora Emila Palucha. Latem 1944 roku Makower, jako ochotnik, wstąpił do Wojska Polskiego w Lublinie, gdzie w stopniu kapitana pełnił obowiązki ordynatora oddziału chorób wewnętrznych oraz infekcyjnych w szpitalu wojskowym, a następnie w szpitalach w Otwocku i Gdańsku-Oliwie aż do końca 1945 roku.

Wrocław

W lutym 1946 roku, na zaproszenie profesora Ludwika Hirszfelda, Makower objął stanowisko adiunkta w Zakładzie Mikrobiologii na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1947 oraz 1957, jako stypendysta Fundacji Rockefellera, odbył podróże do Stanów Zjednoczonych, gdzie zapoznawał się z metodami badań wirusologicznych. W okresie od 1946 do 1950 roku zajmował się organizowaniem kursów doszkalających dla lekarzy i farmaceutów, gdzie prowadził wykłady na temat mikrobiologii, immunologii oraz nauki o antybiotykach. W 1950 roku uzyskał habilitację we Wrocławiu na podstawie pracy naukowej zatytułowanej Badania nad hemaglutynacją wywoływaną przez wirusy grypy (Wrocław, 1952). Gdy już został docentem, ukończył studia biologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim, zdobywając tytuł magistra.

Zakład Wirusologii Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej

W 1949 roku, po powrocie z USA, Henryk Makower stworzył pracownię wirusologiczną w ramach Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej. Ta pracownia.wkrótce stała się podstawą dla Zakładu Wirusologii w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej. W 1954 roku Makower został kierownikiem tego Zakładu, a na tej pozycji pozostał aż do swojej śmierci. W tym czasie uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego mikrobiologii na Akademii Medycznej we Wrocławiu. Jego prace obejmowały zagadnienia z dziedziny mikrobiologii, wirusologii, epidemiologii oraz etiologii chorób wirusowych, ze szczególnym naciskiem na grypę, obronę komórkową w infekcjach wirusowych, myxowirusy, enterowirusy oraz bakteriofagi. Makower wydał ponad 100 publikacji, w tym popularnonaukową książkę Świat wirusów, pracę Świat bakterii oraz monografię Grypa, które zostały przetłumaczone na wiele języków. Należał do komisji powołanej w 1958 roku do spraw szczepień żywą szczepionką poliomyelitis. W latach 1959-1960 pracował jako ekspert Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Genewie, specjalizując się w tematyce epidemiologii grypy.

Henryk Makower zmarł we Wrocławiu, pozostawiając po sobie żonę, profesor Noemi Makower-Wigdorowiczową, stomatologa, a także dzieci: lekarza Józefa Jerzego oraz docent psychologii Irenę Marię.

---

Oceń: Henryk Makower

---