Janina Komornicka

---

Życiorys

Janina Komornicka, córka Adama Komornickiego oraz Laury z Bartschów, miała bardzo wpływowe życie. W 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Konina, gdzie rozpoczęła swoją edukację. Ukończyła gimnazjum w Warszawie w 1899 roku, co otworzyło przed nią wiele możliwości. Już w czasach szkoły zaangażowała się w działalność Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” oraz Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Warto również wspomnieć, że była aktywną członkinią Związku Patriotycznego oraz Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

W roku 1902, wspólnie z Stefanią Esse, powołała do życia w Koninie dwuklasową pensję żeńską. Zaledwie pięć lat później, w 1907 roku, zorganizowały Szkołę Handlową dla dziewcząt. Dodatkowo, Janina prowadziła tajne nauczanie, ucząc języka polskiego oraz historii, co było szczególnie ważne w trudnych czasach zaborów.

Po wybuchu I wojny światowej jej placówka zakończyła działalność. Wówczas podjęła pracę w gimnazjum męskim, gdzie kontynuowała swoją pasję nauczycielską. W 1918 roku Janina opuściła Konin. W latach 1919–1926 pracowała w Białymstoku jako nauczycielka w Państwowym Gimnazjum Żeńskim, a także jako referent ds. oświaty pozaszkolnej w Kuratorium Okręgu Szkolnego. Prowadziła wykłady na Uniwersytecie Powszechnym z historii oraz języka polskiego.

W Lublinie, gdzie osiedliła się w 1926 roku, zajmowała ważne stanowiska, m.in. była członkiem Zarządu Głównego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych. Pełniła również rolę wizytatora szkół w Kuratorium Okręgu Szkolnego w tym mieście, a następnie kierownikiem Wydziału Szkół Powszechnych. W 1936 roku zajmowała się edukacją jako naczelnik Wydziału Szkolnictwa w Urzędzie Miejskim. Jej działalność obejmowała również powołanie do życia Centralnej Biblioteki Pedagogicznej w Lubelskim Kuratorium Oświaty w 1927 roku.

Janina aktywnie uczestniczyła w działalności Powszechnego Uniwersytetu Regionalnego im. Stefana Żeromskiego oraz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Jej zaangażowanie w społeczność zaowocowało pełnieniem funkcji przewodniczącej Wojewódzkiego Oddziału Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, a od roku 1935 zasiadała w Zarządzie Głównym Stowarzyszenia „Samopomoc Społeczna Kobiet”. Pełniła także funkcję radnej Lublina w latach 1929–1939, będąc wybieraną z list Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.

W trakcie II wojny światowej stała się aktywna w Związku Syndykalistów Polskich, gdzie pełniła rolę członka Rady Naczelnej oraz Rady Programowej. Angażowała się również w tajne nauczanie oraz kolportaż prasy konspiracyjnej. Niestety, podczas tych działań uległa wypadkowi, co skutkowało utratą nogi. Inne źródła wskazują na utratę ręki. Pomimo problemów zdrowotnych i podeszłego wieku, brała udział w powstaniu warszawskim, walcząc w 104 Kompanii Syndykalistów oraz jako podporucznik Brygady Syndykalistycznej, posługując się pseudonimem „Janina Kosmowska”.

Po zakończeniu walk, Janina została osadzona w obozie przejściowym w Pruszkowie, a następnie przeniesiona do Tarnowa. Powróciła do Warszawy po II wojnie światowej, gdzie znowu podjęła pracę w szkolnictwie. Zmarła 11 kwietnia 1947 roku z powodu nowotworu wątroby. Jej ostatnie miejsce spoczynku to Cmentarz Wojskowy na Powązkach (kwatera A 27, rząd 2, grób 4).

Odznaczenia

Janina Komornicka jest osobą, która została odznaczona wieloma prestiżowymi nagrodami, co odzwierciedla jej niezwykłe osiągnięcia i zaangażowanie. Wśród nadanych jej odznaczeń znajdują się:

• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych (przyznany za zasługi w czasie powstania warszawskiego),
• Warszawski Krzyż Powstańczy.

Upamiętnienie

W 2021 roku Janina Komornicka została uhonorowana tytułem patronki ronda, które znajduje się w Koninie, w miejscu, gdzie krzyżują się ulice: Wyzwolenia, Zakole oraz 11 listopada.

---

Oceń: Janina Komornicka

---