Halina Sutarzewicz

---

Życiorys

Halina Sutarzewicz, córka Tomasza oraz Gabrieli Eugenii z rodu Nieżychowskich, była osobą, która wywarła znaczący wpływ na życie kulturalne i edukacyjne w Kaliszu. W 1927 roku z sukcesem ukończyła Państwowe Żeńskie Gimnazjum im. Anny Jagiellonki w Kaliszu. Następnie w latach 1927–1932 podjęła studia z zakresu filologii polskiej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego.

Od 1932 do 1939 roku pracowała jako nauczycielka języka polskiego, dzieląc swoje obowiązki w różnych placówkach edukacyjnych w Kaliszu, Turku i Lesznie. W obliczu wybuchu II wojny światowej, latem 1939 roku wróciła do Kalisza, gdzie przez cały okres okupacji niemieckiej uczyła na tajnych kompletach, pokazując ogromne poświęcenie w trudnych czasach.

Po wojnie, w 1945 roku, Halina Sutarzewicz rozpoczęła pracę w Prywatnym Koedukacyjnym Gimnazjum i Liceum Handlowym Zgromadzenia Kupców w Kaliszu. Swe doświadczenie pedagogiczne wzbogaciła w latach 1960–1969 jako wykładowca historii literatury polskiej oraz powszechnej w Studium Nauczycielskim im. Marii Konopnickiej w Kaliszu, gdzie współpracowała z uznanym wykładowcą, Edwardem Polanowskim, w latach 1960–1972.

Halina była również autorką hasła „Kalisz” w encyklopedycznym przewodniku pt. Literatura polska z 1984 roku oraz wielu istotnych publikacji, które dotyczyły twórczości i biografii pisarzy związanych z Kaliszem, w tym takich postaci jak Adam Asnyk, Maria Konopnicka i Maria Dąbrowska. Była założycielką kaliskiego koła Towarzystwa im. Marii Konopnickiej, a także współorganizatorką sesji naukowych poświęconych tym wybitnym pisarkom.

W ciągu swojej kariery artystycznej, Halina Sutarzewicz została wielokrotnie nagrodzona i odznaczona, w tym otrzymała Odznakę Honorową Miasta Kalisza. W 1998 roku, z inicjatywy Koła Absolwentów Szkół Ekonomicznych w Kaliszu, wydano monografię jej twórczości zatytułowaną „Halina Maria Sutarzewicz: pisma rozproszone”. W roku 2000, w Kaliszu, powstało Stowarzyszenie im. Haliny Sutarzewicz, które ma na celu kontynuowanie jej prac badawczych oraz popularyzatorskich.

Wykaz publikacji Haliny Sutarzewicz

Halina Sutarzewicz przyczyniła się do literatury polskiej i lokalnej Kalisza poprzez swoją obszerną działalność publikacyjną. W poniższym przeglądzie prezentowane są jej najważniejsze prace:

• Asnyk znany i mniej znany, „Ziemia Kaliska” 1958, nr 7, s. 2-3; nr 8, s. 6-7 i 12,
• Pomyślmy nad tym, „Ziemia Kaliska” 1959, nr 9, s. 6,
• O Marii Konopnickiej i kaliskich tablicach pamiątkowych, „Ziemia Kaliska” 1960, nr 11, s. 4,
• Kalisz w życiu i twórczości Marii Konopnickiej, W: Komitet Obchodów 50-lecia śmierci M. Konopnickiej. Sesja naukowa poświęcona twórczości M. Konopnickiej, Łańcut 16-17 IX 1960 r., [W-wa] 1960, [powiel.], s. 36,
• Czy Konopnicka jest pisarką kaliską, „Ziemia Kaliska” 1961, nr 17, s. 5 i 6; nr 18, s. 3 i 7,
• Z Suwałk do Kalisza, W: Śladami życia i twórczości Marii Konopnickiej, Warszawa, LSW 1963 [2 wyd. 1966], s. 46-48,
• O Konopnickiej, Kaliszu i „Kaliszaninie”, „Ziemia Kaliska” 1964, nr 24, s. 6,
• O krasnoludkach, sierotce Marysi i gąsce Brygidce, „Płomyczek” 1966, nr 10, s. 294-295, [recenzja z kaliskiego przedstawienia baśni Konopnickiej w teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu],
• Nieznane fakty związane z pobytem Marii Dąbrowskiej w Kaliszu, „Rocznik Kaliski” 1974, t. VII, s. 178-187,
• Kalisz w oczach Asnyka i Konopnickiej, „Rocznik Kaliski” 1975, t. VIII, s. 209-225,
• Konopnicka, Dąbrowska i Polonia Amerykańska, „Południowa Wielkopolska” 1977, nr 7, s. 3,
• Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu, Warszawa, SiT 1977,
• Piśmiennictwo [w Kaliszu w wiekach XVI-XVIII]. W: Dzieje Kalisza. Praca zbiorowa pod red. Władysława Rusińskiego, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1977, s. 257-269,
• Kalisz literacki [w latach 1880-1914]. W: Dzieje Kalisza. Praca zbiorowa pod red. Władysława Rusińskiego, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1977, s. 480-491,
• Literatura [w latach 1919-39 i 1945-75]. W: Dzieje Kalisza. Praca zbiorowa pod red. Władysława Rusińskiego, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1977, s. 816-818,
• „Kaliszanin” 20 lat poszukiwany, „Południowa Wielkopolska” 1979, nr 3, s. 5,
• Kaliskie wspomnienia o Natalii, „Ziemia Kaliska” 1980, nr 32, s. 5,
• Dąbrowska-Konopnicka, rozważania rocznicowe, „Południowa Wielkopolska” 1980, nr 9, s. 4,
• Sierpień 1914 [wiersz], „Południowa Wielkopolska” 1982, nr 4, s. 2,
• O Karczewskiej, Kaliszu i życiu uczciwym, „Ziemia Kaliska” 1982, nr 18, s. 9,
• Spróbujmy jeszcze coś ustalić (1): Kaliszanin z wyboru, „Południowa Wielkopolska” 1982, nr 2, s. 5,
• Spróbujmy… (2): Kaliskie widokówki, „Południowa Wielkopolska” 1982, nr 3, s. 6,
• Spróbujmy… (3): Postacie literackie o kaliskim rodowodzie, „Południowa Wielkopolska” 1982, nr 4, s. 4,
• Spróbujmy… (4): Oświadczam, że piszę…, „Południowa Wielkopolska” 1982, nr 5, s. 6,
• Szykuj-że mi tam gospodę i dom cichy między swemi, przewodnik po Izbie Muzealnej Marii Konopnickiej w Kaliszu, Kalisz, Federacja Towarzystw Kulturalnych Ziemi Kaliskiej i Towarzystwo im. M. Konopnickiej, Koło Terenowe w Kaliszu, 1982, s. s. 16,
• Śladami Marii Dąbrowskiej (1): Wspomnienia, powroty, materii życia przetwarzanie, „Południowa Wielkopolska” 1983, nr 2, s. 4; (2) nr 3, s. 2-3; (3) nr 4, s. 4; (4) nr 5, s. 4; (5) nr 6, s. 4; (6) nr 7, s. 4,
• Włodzimierz Pietrzak – jeden czy dwu?, „Południowa Wielkopolska” 1983, nr 5, s. 2,
• Kalisz w literaturze, Kalisz, Towarzystwo Miłośników Kalisza i Towarzystwo Przyjaciół Książki 1984, s. s. 25,
• Kalisz [hasło]. W: Literatura Polska. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa, PWN 1984, s. 410-412.

Wykaz publikacji został sporządzony na podstawie bibliografii zawartej w książce Halina Maria Sutarzewicz. Pisma rozproszone, Kalisz 1998.

---

Oceń: Halina Sutarzewicz

---