Stanisław Saks to postać, która odgrywała istotną rolę w polskiej matematyce. Urodził się 30 grudnia 1897 w Kaliszu i zmarł 23 listopada 1942 w Warszawie. Jako przedstawiciel lwowskiej szkoły matematyki, stanowił część wyjątkowego kręgu naukowców, którzy przyczynili się do rozwoju tej dziedziny w Polsce.
Był docentem na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie prowadził badania oraz wykłady. Jego prace koncentrowały się głównie na teorii funkcji oraz analizie funkcjonalnej, co stanowiło znaczący wkład w matematykę XX wieku.
Życiorys
Stanisław Saks był osobą o niezwykle bogatej biografii. Urodził się jako syn Filipa Saksa oraz Emmy z domu Bosak i miał siostrę. Swoją edukację rozpoczął w kaliskiej Szkole Handlowej, gdzie zdobywał pierwsze istotne umiejętności. W 1907 roku jego rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie kontynuował naukę w prywatnym gimnazjum Kreczmara, kończąc je w 1915 roku. W tym samym okresie zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie specjalizował się w matematyce.
Saks aktywnie angażował się w życie polityczne, stając się członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Współpracował również z gazetą „Robotnik”, co pozwoliło mu na ścisły kontakt z ówczesnymi wydarzeniami społecznymi. Jego odwaga i determinacja były widoczne podczas powstań śląskich, za które otrzymał liczne odznaczenia, w tym Śląską Wstęgę Waleczności i Zasługi w 1921 roku, Krzyż Walecznych w 1922, a w 1938 roku Medal Niepodległości.
Po zakończeniu studiów powrócił na Uniwersytet Warszawski na studia doktoranckie, uzyskując doktorat w 1922 roku oraz habilitację w 1926. Przed wybuchem II wojny światowej w 1939 roku był aktywnym wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim oraz Politechnice Warszawskiej. Po ataku Niemiec na Polskę wstąpił do armii, a następnie ewakuował się do Lwowa, który wówczas znajdował się pod kontrolą Sowietów. Tam, razem z innymi znanymi matematykami, prowadził zajęcia na lokalnym uniwersytecie.
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku, Saks wrócił do stolicy, gdzie niestety został aresztowany i zamordowany. W życiu osobistym był żonaty z Zofią Karoliną z d. Korzeniowską (1902–1992), z którą miał syna Marka.
Przypisy
- Małgorzata Przeniosło. Stanisław Saks wychowanek warszawskiej szkoły matematycznej. „Studia Żydowskie. Almanach”. 1, s. 77-88, 2011 r. Akademia Zamojska.
- Centralne Archiwum Wojskowe, Akta Medalu Niepodległości, sygn. MN 27.VI.1938, Życiorys i przebieg pracy ideowo-niepodległościowej S. Saksa; Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Akta Studenckie, sygn. RP 411, k. 1–4; A. Zygmund, Stanisław Saks (1897–1942), „Wiadomości Matematyczne” 1982 r., t. 24, z. 2, s. 145; A. Śródka, Uczeni polscy, t. 4, Warszawa 1998 r., s. 17.
- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Stanisław Saks w MacTutor History of Mathematics archive.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jerzy Kaulbersz | Halina Sutarzewicz | Paweł Szychalski | Jerzy Rajski | Teresa Grzybkowska | Halina Suwała | Cecylia Gębicka | Marek Samoć | Adam Jezierski | Mikołaj z Kalisza | Włodzimierz Bonusiak | Zbigniew Tyszka | Janusz Kapuściński (geofizyk) | Juliusz Migasiewicz | Wacław Kłopociński | Jan Danecki | Feliks Teodor Esse | Mieczysław Tanty | Wolfgang Hörner | Barbara Sobiś-RabijewskaOceń: Stanisław Saks