Cyprian Odorkiewicz

Wojsko i służby mundurowe

Cyprian Odorkiewicz, znany pod pseudonimem „Krybar”, przyszedł na świat 11 grudnia 1901 roku w Kaliszu. Jego życie zakończyło się 9 lipca 1966 roku w Monachium. Był to człowiek o wielu talentach i życiowych osiągnięciach, a jego historia jest nieodłącznie związana z wydarzeniami burzliwych czasów w Polsce.

Odorkiewicz służył jako porucznik rezerwy piechoty w Wojsku Polskim. Jego zaangażowanie w sprawy społeczne zaowocowało tym, że stał się aktywnym urzędnikiem oraz działaczem politycznym. W czasie kampanii wrześniowej walczył z determinacją, a jego odwaga i poświęcenie przyciągnęły uwagę wielu.

Wielu Polaków zna go również jako członka konspiracyjnej Unii oraz Armii Krajowej (AK). Jego udział w powstaniu warszawskim był kluczowy – prowadził Grupy Bojową „Krybar”, a później dowodził I batalionem strzelców 36 pułku piechoty Legii Akademickiej AK.

Życiorys

Młode lata Cypriana Odorkiewicza przypadły na Chełm, gdzie od 1910 roku uczęszczał do gimnazjum, a od 1915 do Szkoły Filologicznej Chełmskiej. W tym okresie, w 1915 roku, przystąpił również do ruchu skautowego, a od lipca 1917 roku zaangażował się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Jego przygoda z historią mogła się rozpocząć w listopadzie 1918, kiedy brał udział w rozbrajaniu niemieckich i austriackich wojsk. Tego samego miesiąca wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego, otrzymując przydział do 1 pułku szwoleżerów, w którym uzyskał rangę kaprala z cenzusem.

Po zakończeniu wojny z bolszewikami w listopadzie 1920 roku, Odorkiewicz został zdemobilizowany. Po tym wydarzeniu zakończył naukę w gimnazjum, a w 1922 roku rozpoczął studia na kierunku polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim, jednak nie zaliczył egzaminów końcowych. Pracował jako urzędnik w Chełmie, wraz z ukończeniem kursów podchorążych oraz dowódców kompanii. Był oficerem rezerwy 7 pułku piechoty Legionów, a 29 stycznia 1932 roku uzyskał stopień porucznika z datą starszeństwa z dniem 2 stycznia 1932 i 375 lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 roku został wybrany do Rady Miasta Chełma, jednak niedługo potem przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował jako urzędnik i współpracownik Stefana Starzyńskiego.

W trakcie wojny obronnej w 1939 roku Odorkiewicz objął dowództwo obrony przeciwlotniczej w dzielnicach Warszawy – Północ. Już od początku 1939 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną — początkowo w organizacji „Warszawianka”, a od 1940 roku w Unii. W ramach tej organizacji pełnił funkcję szefa pionu wojskowego, a następnie dowódcy batalionu Unii „Krybar”, którego nazwa pochodziła od pierwszych liter imion jego córek – Krystyny i Barbary. W 1942 roku batalion ten włączono w szeregi Armii Krajowej, a w czasie konspiracji Odorkiewicz organizował produkcję granatów ręcznych tzw. Filipinek, które były wykorzystywane w działaniach Kedywu oraz w powstaniu warszawskim. Dnia 11 listopada 1943 roku, na rozkaz komendanta głównego AK, otrzymał awans na stopień kapitana.

W sierpniu 1944 roku dowodził VIII Zgrupowaniem w Rejonie i Obwodzie Śródmieście Armii Krajowej, a następnie od 5 sierpnia Grupą Bojową „Krybar” na warszawskim Powiślu. Od 3 września 1944 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy Grupy „Powiśle” ppłk Stanisława Błaszczaka „Róg”, a od 20 września został dowódcą I batalionu strzelców 36 pułku piechoty Legii Akademickiej AK. Po kapitulacji przebywał kolejno w oflagach Fallingbostel, Bergen-Belsen, Gross-Born i Lubece. Po wyzwoleniu przez brytyjskie wojska 2 maja 1945 roku, Odorkiewicz służył w Polskich Siłach Zbrojnych (PSZ).

Od czerwca 1945 roku był zastępcą szefa Oddziału VI w sztabie Polskiego Okręgu Wojskowego w Lubece, a od marca 1946 roku w sztabie Polskiego Okręgu Wojskowego w Szlezwik-Holsztyn. W 1948 roku został zdemobilizowany i pozostał na emigracji, najpierw w Paryżu, a od 1954 roku w Stanach Zjednoczonych. Pod koniec swojego życia pracował w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. Zmarł na zawał serca w Monachium, gdzie także został pochowany.

Trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych (1920, 1939, 1944), Medalem Niepodległości (1933) oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1938). We wrześniu 2019 roku Rada Miasta Chełm przyznała mu honorowe obywatelstwo tego miasta. Był żonaty z Eugenią z domu Prost i był ojcem Krystyny i Barbary, które zamieszkały w Stanach Zjednoczonych.

Przypisy

  1. Honorowy obywatel [online], Nowy Tydzień, 25.09.2019 r. [dostęp 27.10.2019 r.]
  2. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 31, 423.
  3. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 3 z 01.02.1932 r.

Oceń: Cyprian Odorkiewicz

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:8