Henryk Jedwab

---

Życiorys

Henryk Jedwab przyszedł na świat w zamożnej rodzinie żydowskiej, co miało wpływ na jego późniejsze życie. Jego rodzicami byli Leon (znany również jako Laib) oraz Ella z d. Lipska. Wykształcenie rozpoczął w Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu, a następnie z sukcesem ukończył Szkołę Podchorążych w Brześciu.

W trakcie II wojny światowej, podczas kampanii wrześniowej, służył w 84. pułku Strzelców Poleskich. Po niepowodzeniu kampanii, udało mu się przedostać do Rumunii, skąd przy pomocy szlaków przez Jugosławię i Włochy dotarł do Francji. Tam zaciągnął się do Armii Polskiej, biorąc udział w kampanii francuskiej, aż do jej kapitulacji. Po tym wydarzeniu tryumfalnie dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do świeżo utworzonego 2. batalionu strzelców „Kratkowanych Lwiątek”, który powstał w Szkocji.

Początkowo wyznaczono go jako kandydata na cichociemnego, co wiązało się z koniecznością ukończenia kursu spadochronowego. Niestety, jego przygotowania przerwało złamanie ręki podczas ostatniego skoku. Po powrocie do batalionu stawił czoła problemom dyscyplinarnym, które skutkowały jego przeniesieniem do elitarnej jednostki dywersyjnej o nazwie Special Operations Executive (SOE). Dzięki jego płynnej znajomości języka francuskiego, nabytego w czasie studiów medycznych we Francji, był on wykorzystywany w tajnych misjach na terenach okupowanej Francji. Wrócił z pierwszej misji, przemycany przez Hiszpanię, a drugą zrealizował na pokładzie okrętu podwodnego w okolicach Bordeaux.

Jego niespokojna natura oraz pragnienie przygód skłoniły go do podjęcia decyzji o wstąpieniu na ochotnika do 1. Samodzielnej kompanii komandosów w jesieni 1942 roku. Wziął udział w bitwach o Monte Cassino, a także o Ankornę i Bolonię. Po przekształceniu 1. Samodzielnej kompanii komandosów w 2. batalion komandosów zmotoryzowanych, objął dowództwo III plutonu w 2. kompanii motorowej. Wojnę zakończył w stopniu porucznika.

W 1947 roku związał się z Ireną, z którą wkrótce powitali na świecie córkę Ewę. Zdecydował się na emigrację i nie wrócił do Polski. Osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo podejmował pracę fizyczną w fabryce. Przystąpił także do studiów na Uniwersytecie w Leeds, gdzie ukończył wydział przemysłu chemiczno-włókienniczego, zdobywając tytuł inżyniera w przyspieszonym trybie. W 1950 roku, wraz z rodziną, emigrował do Kanady i osiedlił się w Montrealu, pracując przez całą swoją karierę zawodową w przemyśle włókienniczym, obejmując prestiżowe stanowiska takie jak szef komórki planowania, dyrektor techniczny i koordynator produkcji w pięciu fabrykach koncernu. W swojej pracy służbowej wielokrotnie podróżował po świecie, odwiedzając także Polskę. Był zaangażowany w uruchomienie polskiej produkcji włókien poliestrowych w zakładach Elana w Toruniu.

Przez wiele lat utrzymywał kontakt z Kołem Byłych Żołnierzy 2. Batalionu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka”, często wspólnie z żoną, publikując w wydawanym przez nich kwartalniku „Wiadomości–Wypad”. Ostatnie lata swojego życia spędził w Ottawie, będąc członkiem wielu organizacji kombatanckich, takich jak SPK, Canadian Legion, Commando Association, American Rangers Association oraz organizacji zawodowych, m.in. Textile Institute England oraz Textile Science Institute Canada.

Podczas swojej służby wojskowej został odznaczony wieloma medalami, w tym Krzyżem Walecznych, Krzyżem Monte Cassino oraz orderem Virtuti Militari. Niestety, w czasie Holocaustu niemal cała jego rodzina została zamordowana.

W 1999 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kalisza. Warto zaznaczyć, że jego młodszy brat, Jan (Abraham) Jedwab, również walczył w 1. Samodzielnej kompanii komandosów. W 1997 roku Michał Bukojemski zrealizował film dokumentalny zatytułowany „Komandos”, który poświęcony był losom Henryka Jedwabia.

---

Oceń: Henryk Jedwab

---