Władysław Roman Cichorski, znany również pod pseudonimem Zameczek, był postacią o znaczącym wpływie w historii Polski. Urodził się 27 lutego 1822 roku w Kaliszu, gdzie rozpoczęła się jego droga życiowa.
Cichorski zyskał sławę jako powstaniec, obejmując godność pułkownika w wojsku oddziałów powstańczych, które uczestniczyły w zrywie znanym jako powstanie styczniowe. Jego umiejętności dowódcze pozwoliły mu kierować operacjami na Podlasiu, gdzie dowodził swoimi żołnierzami z determinacją i odwagą.
Jego działalność w okresie tego historycznego konfikty świadczy o zaangażowaniu i poświęceniu dla sprawy narodowej, a jego życie skończyło się 8 czerwca 1876 roku, jednak pamięć o nim pozostaje żywa w świadomości narodowej.
Życiorys
Władysław Cichorski był synem Wincentego Cichorskiego, radcy stanu oraz senatora, i Emilii z Zapolskich. Swoją edukację rozpoczął w warszawskim gimnazjum, a następnie kontynuował naukę w Instytucie Agronomicznym w Marymoncie. Do roku 1861 pracował jako urzędnik w Komisji Przychodów i Skarbu, jednak jego życie uległo zmianie w obliczu nadchodzącego powstania. Zawodowy geometra, wkrótce stał się aktywnym uczestnikiem działalności konspiracyjnej w okręgu tykocińskim, a także organizatorem w ramach Komitetu Centralnego województwa augustowskiego.
W dniu 22 stycznia 1863 roku, Władysław Cichorski objął dowództwo oddziału złożonego z przedstawicieli szlachty zaściankowej i zdobył Suraż pod Łapami. W ciągu nocy z 23 na 24 stycznia wprowadził 50 ludzi do Wysokiego Mazowieckiego, a następnego dnia do Tykocina. 27 stycznia zrealizował plan opanowania stacji kolejowej w Czyżewie w celu przejęcia kontroli nad odcinkiem kolei warszawsko-petersburskiej, pomimo że niebawem został wyparty przez przeciwnika.
Następnie skierował się do Ciechanowca, gdzie przez 3 dni przyjmował ochotników do swojego oddziału, który zdołał znacząco rozbudować. 2 lutego, z już dwutysięcznym kontyngentem, wyruszył w kierunku Siemiatycz. Rząd Narodowy awansował go do stopnia pułkownika. Pod Siemiatyczami połączył swoje siły z partią Romana Rogińskiego, przybywającą z Białej, a pod miastem założył obozowisko.
W ciągu tej kampanii, pod jego dowództwem zebrało się już około 3000 żołnierzy, w tym 800 kawalerzystów w jednolitych mundurach. Niedługo później oddziały powstańcze zostały zaatakowane przez generała Maniukina, który pokonał powstańców w bitwie pod Siemiatyczami, zmuszając ich do odwrotu 7 lutego. Pozostałości oddziału Cichorskiego zebrał Konstanty Ramotowski, natomiast sam dowódca z 700 ludźmi wycofał się do Puszczy Białej, gdzie prowadził działania sabotażowe w stosunku do rosyjskich posterunków.
Pod koniec lutego, 28 lipca, odniósł zwycięstwo w potyczce pod Przetyczem. W marcu podporządkował swój oddział Zygmuntowi Padlewskiemu, biorąc udział w szlaku bojowym na Kurpiach. Jego oddział brał udział w licznych potyczkach, takich jak działania pod Dąbrową (8.03), Myszyńcem (9.03), Drążdżewem (12.03), Chorzelami (14.03) oraz Zeńbokiem (15.03). Po krótkiej przerwie Cichorski wziął udział w bitwie pod Osówką (14.10), skąd wycofał się z około 300 żołnierzami.
Po tych wydarzeniach, został mianowany organizatorem Prus Zachodnich, choć wkrótce potem aresztowano go i osadzono w więzieniu w Chełmnie, skąd jednak zdołał uciec. Po tych wydarzeniach wyjechał do Drezna, a następnie do Szwajcarii. W 1866 roku osiedlił się we Francji, gdzie brał udział w działaniach wojny francusko-pruskiej. Po upadku Komuny Paryskiej zmuszony był opuścić Francję i udać się do Rumunii, gdzie pracował przy budowie linii kolejowej.
Ostatecznie osiedlił się w Stanisławowie w Galicji, gdzie pracował jako kierownik spółdzielni spożywczej. Tragicznie, w 1876 roku popełnił samobójstwo. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Sapieżyńskim w Stanisławowie. Warto dodać, że zmarli powstańcy z roku 1863 zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
Przypisy
- Stanisław Sławomir Nicieja, Cmentarz Sapieżyński w Stanisławowie, w: Echa Przeszłości XXI/2, 2020 r., s. 196.
- Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Karol May (wojskowy) | Henryk König | Konstanty Skąpski | Henryk Jedwab | Jerzy Świrski | Janusz Prądzyński | Władimir Krejter | Aleksander Bieniecki | Aleksander Pakentreger | Mieczysław Nitecki | Zbigniew Antonowicz | Witold Hryniewiecki | Grzegorz Sodolski | Jerzy Tęsiorowski | Mieczysław Smorawiński | Teodor Antonowicz | Eugeniusz Piestrzyński | Jerzy Kamiński (powstaniec) | Jan Ziemięcki | Wacław KuczajowskiOceń: Władysław Cichorski